حسین ذبیحی - دانشیار شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تحقیقات، تهران، ایران.
غزل عزیزی - کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران.

منظر شهری هنر یکپارچگی بخشیدن بصری و ساختاری به مجموعه ساختمانها، خیابانها و مکانهایی است که محیط شهری را میسازند. ساختمانهای بلندمرتبه در شهرهای امروزی، همواره یکی از موارد تاثیرگذار در مناظر شهرها بوده است. در این پژوهش به بررسی و ارزیابی تاثیر بلندمرتبه سازی بر منظر شهری در منطقه 22 تهران پرداخته شده است. نوع پژوهش بر اساس هدف، کاربردی و روش تحقیق در آن تحلیلی ترکیبی(آمیخته به روشهای کمی و کیفی) است و شیوه گردآوری داده ها اسنادی میدانی میباشد. ابزار گردآوری داده های مورد نیاز پرسشنامه می باشد که میان دو جامعه مسئولین و شهروندان توزیع شده است. تعداد 10 پرسشنامه توسط مسئولین و 383 پرسشنامه توسط ساکنان منطقه توزیع گردید. داده های گردآوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه مورد آزمون قرار گرفت و میزان تاثیر هر یک از معیارها بر منظر شهری مشخص گردید و همچنین با استفاده از آزمون تحلیل واریانس برازش مدل مورد سنجش قرار گرفت در ادامه و از تکنیک SWOT و نرم افزارGIS برای تحلیل و تهیه نقشه های نهایی استفاده شده است. نتایج به دست آمده از آزمون همبستگی نشان از رابطه معنی دار بین منظر شهری به عنوان متغیر وابسته و 11 شاخص(دسترسی و ارتباط، کاربری و فعالیت، محیط زیست شهر، تسهیلات شهری، کیفیت روابط اجتماعی، امنیت اجتماعی، مشارکت و نهادهای اجتماعی، حفظ هویت شهر، خوانای بافت، نشانه های شهری، حس حیات و سرزندگی و نظم) در قالب 3 معیار سیمای شهر، فضای شهر و نما و چشم انداز به عنوان متغیر مستقل داشت و نتایج آزمون رگرسیون نیز میزان تاثیر هر یک از این شاخص ها را نشان داد و مهمترین عامل در منظر شهری در پرسشنامه ی شهروندان، کیفیت حفظ هویت شهر با ضریب تاثیر 0.337 است. بدین معنا که ازای هر یک واحد که از میزان کیفیت حفظ هویت شهر کاهش یابد، 0.337 واحد از میزان تناسب منظر شهری کاهش مییابد. بعد از آن عامل تسهیلات شهری با ضریب تاثیر 0.290 بیشترین تاثیر را بر منظر شهری دارد. متغیر نظم با ضریب تاثیر 0,161سومین عامل تاثیرگذار بر منظر شهری در نظر گرفته شد. درنهایت عامل مشارکت و نهادهای محلی با ضریب تاثیر صفر کمترین تاثیر را بر منظر شهری داشته است؛ در آزمون تحلیل واریانس با توجه به معنیداری مقدار آزمون (23,364)F در سطح خطای کوچکتر از 0.01 ، میتوان نتیجه گرفت که مدل رگرسیون تحقیق مرکب از 11 متغیر مستقل و یک متغیر وابسته(منظر شهری) مدل خوبی بوده و مجموعه متغیرهای مستقل قادرند تغییرات منظر را تبیین کنند بنابراین ساختمان بلند مرتبه بر منظر شهری تاثیر گذارند. و در نهایت و بر اساس یافته های پرسشنامه و مشاهدات میدانی و نظرات مسئولین می توان نتیجه گرفت که ساختمان های بلند مرتبه سبب خدشه دار شدن منظر منطقه 22 گشته اند.

ارزیابی ساختمانهای بلند مرتبه، منظر شهری، منطقه 22