مریم عیسی زاده - کارشناسی ارشد روانشناسی، دانشگاه تهران

هدف از این پژوهش بررسی رابطه سطوح تحول اخلاقی کودکان و نوجوانان دختر و پسر تهرانی نسبت به سطح اقتصادی اجتماعی - خانواده است. جامعه آماری شامل دانش آموزان 9 و 12 و 15 ساله شهر تهران بود که در سال تحصیلی 93 - 94 در مقطع دبستان و متوسطه اول به تحصیل اشتغال داشته اند. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای، ابتدا فهرست مدارس مناطق 3 و 18 تهیه شده، سپس از هر منطقه و از هر مقطع دو مدرسه بهصورت تصادفی گزینششد. نمونه آماری این تحقیق شامل 157 دختر و 97 پسر بود و به منظور بررسی متغیرهای این پژوهش، آزمون رشد اخلاقی کلبرگ که یک داستان معماگونه است بین دانش آموزان به روش مصاحبه مورداجرا قرار گرفت. بررسی اعتبار و روایی آزمون رشد اخلاقی کلبرگ، در پژوهشی به راهنمایی دکتر محمدتقی براهنی انجام شده است. داده های به دست آمده از آزمون مصاحبه اخلاقی کلبرگ در دو سطح توصیفی و تحلیلی مورد بررسی قرار گرفتند. در سطح توصیفی با استفاده از فراوانی ها و درصدها به بررسی تفاوت سطوح و مراحل تحول اخلاقی با توجه به متغیرهای سن و جنس و وضعیت اقتصادی پرداخته شد. در سطح تحلیلی و استنباطی از آزمون کای اسکوئر (خی 2 ) برای تحلیل و بررسی معناداری فرضیه های این پژوهش استفاده شد. نتایج نشان داد ترتیب سطوح تحول اخلاقی کودکان و نوجوانان تهرانی مطابقت دارد با آنچه در نظریه کلبرگ مطرح شده است؛ اما سطح و مرحله مربوط به هر سه سن (9 - 12 - 15) بالاتر از سطوحی است که کلبرگ برای این سنین در نظر گرفته است. نتایج دیگر این پژوهش نشان داد که سطح اقتصادی خانواده و جنسیت دانش آموزان رابطه معناداری با سطح و مرحله تحول اخلاقی دانش آموزان ندارد. در پایان یافته های پژوهش مورد بحث و نتیجه گیری قرار گرفت و پیشنهادهایی نیز ارائه گردید .

تحول اخلاقی، قضاوت اخلاقی، رفتار اخلاقی، وضعیت اقتصادی