بررسی تحلیلی نگره اختصاص در خطاب آیات الست از نگاه سید مرتضی (ره ) و زمخشری

آیات الست از مشکل ترین آیات در حوزه تفسیر شمرده می شوند، به گونه ای که اندیشه روشنی از آن ها در میان مفسران دیده نمی شود. از بحث های بنیادین در این زمینه، عمومیت یا اختصاص خطاب در این آیات است. برخلاف مشهور که خطاب الست بربکم را با تکیه بر روایات به عموم انسان ها نسبت داده اند، دو تن از مفسران و صاحب نظران به نام تشیع و تسنن، سید مرتضی علم الهدی و جارالله زمخشری، با کنار نهادن روایات، معنایی خاص و معین از این آیات ارائه داده اند. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی تحلیلی به بررسی و تبیین دیدگاه دو مفسر نامبرده پرداخته است. نتایج پژوهش بیانگر فقدان اعتبار برخی از روایات معطوف به آیات محل بحث است. اختصاص خطاب آیه به مخاطبان ویژه و نفی عمومیت خطاب آن گونه که بسیاری از مفسران گفته اند از دیگر نتایج مهم این پژوهش است. نتایج این پژوهش در حل مشکلات متعدد تفسیری ذیل آیه الست کاربرد دارد و با تکیه بر آن می توان برخی از ابعاد مبهم تفسیر آیه الست را روشن ساخت.

Keywords:

آیات الست - عالم ذر – سید مرتضی (ره) , زمخشری , آیه میقات