طراحی و آزمون مدل تاب آوری داوطلبین کارکنان کمکهای بشر دوستانه ایران در بلایا

زمینه و هدف: تاب آوری عامل کلیدی در تعیین وضعیت سلامت کارکنان کمکهای بشر دوستانه در بلایا و عامل موفقیت سازمانهای بشر دوستانه درماموریت‎ها است. گام اول برای توسعه این مفهوم، شناسایی مولفه های آن است. مطالعه حاضر با هدف طراحی و آزمون مدل تاب آوری کارکنان کمکهای بشر دوستانه ایران در بلایا انجام شده است.روش کار: پژوهش حاضر یک مطالعه ترکیبی متوالی اکتشافی است که در سه مرحله انجام شد. در مرحله اول به منظور تبیین مولفه ها 18 مصاحبه چهره به چهره نیمه ساختار یافته با داوطلبین کمکهای بشردوستانه انجام شد. برای تحلیل داده ها از رویکرد تحلیل محتوای کیفی با رویکرد گرانهیم استفاده شد. در مرحله دوم آیتمهای پرسشنامه بر اساس نتایج مطالعه کیفی استخراج گردید. روایی صوری کیفی با 10 نفر متخصص، روایی صوری کمی با 20 نفر داوطلب، شاخص روایی محتوا و نسبت روایی محتوا با 11 نفر متخصص و روایی سازه با تحلیل عاملی اکتشافی با حجم نمونه 200 نفر داوطلب سنجیده شد. پایایی ابزار با همسانی درونی و ثبات ابزار با آزمون – باز آزمون بررسی و در پایان این مرحله مدل تاب آوری ارائه شد. در مرحله سوم با مدلسازی معادلات ساختاری در نرم افزارآموس و با حجم نمونه 468 نفر آزمون مدل انجام شد.یافته ها: از دیدگاه مشارکت کنندگان در مطالعه تاب آوری داوطلبین کمکهای بشردوستانه شامل شش مولفه چالشهای صحنه بحران، خودکفایتی، خود مراقبتی، فرسودگی، حمایت سازمانی و حمایت اجتماعی بود. در مرحله دوم ابزار اولیه با 61 آیتم طراحی گردید. شاخص روایی محتوای 0/94 بود. پس از انجام رواییسازه آیتمهای ابزار به 31 آیتم در 4 مولفه حمایت سازمانی، حمایت اجتماعی، عوامل فردی و کارتیمی کاهش یافتند که این مولفه ها 49/2٪ از واریانس کل را تبیین نمودند. پایایی ابزار )α=0/814( و ثبات )0/865( بود. در مرحله سوم نتایج آزمون معادلات ساختاری نشان داد مدل ارائهشده با شاخصهای RMR=0/046(، =0/864،GFI 593/2= ،049/0=RAMSEA ،807/0=NFI ،)87/0=CFI از برازش مناسب برخوردار است.نتیجه گیری: مدل ارائه شده در این تحقیق اولین مدل ارائه شده در زمینه تاب آوری داوطلبین کمکهای بشر دوستانه در بلایا است که با تحلیل عاملی تاییدی مورد برازش قرارگرفته است. این مدل میتواند در درک بهتر مکانیسم توسعه تاب آوری داوطلبین در بلایا مفید باشد. با توجه به اینکه مطالعه حاضر در میان جامعه داوطلبینی انجام شده که به صورت برنامه ریزی شده با سازمانهای مختلف امدادی همکاری دارند، توصیه میشود در مطالعات آینده تابآوری داوطلبین خودانگیخته موردبررسی قرار گیرد.

Keywords:

تاب آوری , کارکنان کمکهای بشر دوستانه , ایران , بلایا