جواد بابایی - دکتری تخصصی سلامت در بلایا و فوریت ها، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، آذربایجان شرقی، ایران.
محسن نوری - دانشجوی دکتری تخصصی سلامت در بلایا و فوری تها، دپارتمان سلامت در حوادث و بلایا، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران
بهروز سامعی - کارشناسی ارشد، مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت دانشگاه علوم پزشکی تبریز، آذربایجان شرقی، ایران

زمینه و هدف:بلایا نتیجه تعامل مخاطرات با شرایط جوامع است. از این شرایط جوامع که موجب تبدیل شدن توان بالقوه مخاطرات به آسیب میگردد، تحت عنوان آسیب پذیری یاد میشود. آسیب پذیری ابعاد مختلفی دارد که یکی از ابعاد مهم آن، بعد اجتماعی است. این مطالعه به بررسی عوامل اجتماعی موثر بر بروز بلایا و تلاشهایی در زمینه اجتماعی ایران پرداخته است.روش کار: در این مطالعه که بخشی از یک پروژه تحقیقاتی بزرگتر است، با استفاده از رویکرد کیفی و روش تحلیل محتوا به شناسایی عوامل موثر بر بروز بلایا و مصدومیتها پرداخته شده است. داده های موردنیاز از طریق مصاحبه با متخصصین مرتبط با موضوع جمع آوری و تحلیل شده اند.یافته ها: در این مطالعه، با 16 نفر مصاحبه شد. حاصل کدگزاری مصاحبه ها، منجر به شکل گیری 243 کد شد که از ادغام کدهای مشابه 11 طبقه اصلی از عوامل اجتماعی شکل گرفت. تم اصلی نیز میزان سرمایه اجتماعی در جامعه است. 11 طبقه اصلی عبارت بودند از: خصوصیات جمعیتشناختی، وضعیت سواد و بیسوادی، آگاهی و درک خطر مردم، اشتغال و امنیت شغلی، محل سکونت، همسایگی و کیفیت آن، سرمایه اجتماعی، ساختار و کیفیت مدیریت بلایا، اعتقادات دینی و باورها، وضعیت اقتصادی، میزان درآمد و توزیع آن، انزوای اجتماعی، آسیبپذیریهای فردی، توسعه یافتگی جامعه و وجود زیرساختها.نتیجه گیری:عوامل اجتماعی متعددی وجود دارند که موجب تبدیل شدن مخاطرات به بلایا میگردند. این عوامل متاثر از خصوصیات جوامع مختلف بوده و در هر جامعه ای متفاوت از دیگری عمل میکنند. لازمه مداخله موثر برای کاهش خطر بلایا، شناسایی دقیق و درست آنها است. این مطالعه بخشی از این عوامل را شناسایی و معرفی کرده است که میتواند مورد استفاده متخصصین این حوزه قرار گیرد.

بلایا، مخاطرات، مصدومیت، عوامل اجتماعی