حمید سوری - دکتری تخصصی اپیدمیولوژی، استاد تمام، مرکز تحقیقات ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیتها، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران

زمینه و هدف:خطر احتمال بروز معلول )بیماری یا مصدومیت( درنتیجه در معرض قرار گرفتن یا مواجهه یک فرد، وجود یا عدم وجود آن، با یک عامل همراه با وقوع تصادفات یا نتایج ناگوار از تصادفات است و عامل خطر، عاملی است که الزاما باعث رخداد معلول نمیشود بلکه شانس و احتمال رخداد را بالا میبرد. هدف این مطالعه ارزیابی مهمترین عوامل خطر مربوط به سوانح ترافیکی و تحلیل آنها در ایران، منطقه مدیترانه شرقی و جهان است.روش کار: با استناد به معتبرترین و بهروزترین مستندات علمی مربوط به سوانح ترافیکی در این سه مکان عوامل خطر مهمی مانند سرعت، عدم استفاده از کمربند و کلاه ایمنی، مصرف الکل و رانندگی و عدم استفاده از صندلی ایمنی کودک مشخص، نقش آنها در سوانح ترافیکی مرگبار برآورد و تحلیل خواهد شد.یافته ها: میزان مرگ ناشی از سوانح ترافیکی در کشورهای منطقه مدیترانه شرقی اندازه های نسبتا مشابهی با میانگین جهانی دارند که معادل 81 مورد مرگ به ازای 100 هزار نفر جمعیت است. کشورهای آمریکا و اروپا کمترین میزان مرگ را در این رابطه دارند که معادل 15/6 و 9/3 مرگ به ازای 100 هزار نفر جمعیت است. این میزان در سال 2016 در ایران 20.5 در صد هزار نفر بوده است. گرچه استفاده 100 درصدی از صندلی ایمنی کودک تا سال 2030 از اهداف تعیین شده جهانی است ولی در ایران و بسیاری از کشورهای منطقه مدیترانه شرقی هنوز قانون استفاده اجباری از صندلی ایمنی کودک وجود ندارد. اعمال قانون در استفاده از کلاه ایمنی، مصرف الکل و رانندگی در حد متوسط رو به پایین است.نتیجه گیری: تعداد موارد مرگ ناشی از سوانح ترافیکی درراه های جهان همچنان به صورتی غیرقابل قبول بالاست و به 1.350 هزار مورد در سال رسیده است. گرچه در آخرین گزارش سازمان جهانی بهداشت، کاهش موارد مرگ ناشی از سوانح ترافیکی در ایران و منطقه مدیترانه شرقی آورده شده است ولی به نظر میرسد هنوز کم شماری در این موارد وجود دارد و تغییر معنیداری در اندازه های عوامل خطر مرتبط با این سوانح در ایران و منطقه مدیترانه شرقی رخ نداده باشد.

تحلیل خطر، سوانح ترافیکی، ایران، منطقه، جهان