رویکردهای عمومی به موضوع درک خطر بلایای طبیعی: یک مطالعه کیفی در ایران

زمینه و هدف: اطلاق درک خطر به خرد و فهم جمعی از مخاطرات، مواجهه و آسیب پذیری در جامعه اطلاق میشود که به وسیله استدلال شهودی )بصیرت( به وجود می آید. لذا برای شناسایی زمینه ای که مردم ایران خطر بلایای طبیعی را درک میکنند مطالعه حاضر انجام شد.روش کار: مطالعه کیفی گرندد تئوری با مشارکت سی نفر که به روش نمونه گیری نظری و مصاحبه نیمه ساختار یافته با حداکثر تنوع ازنظر سن، جنس، شغل، تحصیلات، مواجهه، شهری و روستایی و قومیت انتخاب شدند. پارادایم کدگذاری اشتراوس و کوربین 2008 بهعنوان ابزار تحلیل در راستای تفکر نظام مند راجع به داده ها و کشف ارتباطات استفاده شد.یافته ها: زمینه درک خطر در سه بستر متفاوت، عقل، علم و اعتقاد شناسایی شد. عدسی ای که افراد از ورای آن دنیا را می بینند بر درک خطر آنها موثر و به عنوان عامل زمینه ای مهم مطرح گردید. اعتقادات کلی انسانها به جهان بینی آنها مربوط میشود. عقل رویکردی است که ایرانیها با آن خطر بلایای طبیعی را درک میکنند. این رویکرد ریشه در اعتقادات داشته و برگرفته از اعتقاد به عقل انسان در طول اراده خداوند است. عقل از طرف خداوند به انسان داده شده است. رویکرد علمی با پذیرش علل طبیعی همراه است، این رویکرد در واقع جزئی از رویکرد عقلانی بشمار میرود.نتیجه گیری:هرچند رویکرد علمی و عقلانی رویکردهای مطرح در موضوع درک خطر بلایای طبیعی هستند ولی این رویکردها در پس زمینه رویکرد اعتقادی نقش مهمی در اتخاذ رویکردهای پیشگیرانه نسبت به بلایای طبیعی دارد. لذا پیشنهاد میگردد تقویت باورها و نگرشهای دینی صحیح در ایران، در کنار توسعه رویکردهای عقلانی و علمی ممکن است روشی کم هزینه و با سودمندی بیشتر برای کاهش آسیب بلایای طبیعی مطرح شوند.

Keywords:

عقلانیت اسلامی , رویکرد علمی , رویکرد عقلانی , رویکرد اعتقادی , کاهش خطر , درک خطر , بلایای طبیعی , ایران