رضا بشیری خوزستانی - کارشناس ارشد مهندسی محیط زیست ، دانشگاه کردستان
سیروان نیکمنش - کارشناس ارشد مهندسی محیط زیست

متاسفانه در چند سال اخیر به دلیل افزایش جمعیت انسانی و نیاز انسان به انرژی ،بحث آلودگی های زیست محیطی بیشتر به چشم می خورد و افزایش آلاینده های زیست محیطی نیز می تواند اثرات مخربی را بر روی زندگی انسان داشته باشد.کربن مونو اکسید یکی از مهمترین آلاینده های اتمسفری است که در اثر فعالیت های انسانی مانند حمل و نقل ، احتراق سوخت های فسیلی و فعالیت های صنعتی وارد محیط زیست می گردد. استفاده از مدل سازی ریاضی جهت بررسی و پیش بینی آلاینده های هوا می تواند اطلاعات مفیدی را به منظور تعیین استراتژی های کنترل مناسب این آلاینده ها در اختیار محققین و تصمیم گیران قرار داده و بدین وسیله موجبات کاهش هزینه های ناشی از این آلاینده ها را فراهم آورند. همچنین این مدل ها می توانند به عنوان حلقه ای از فرایند ارزیابی اثرات توسعه بر محیط زیست (EIA) مطرح گردند. در این تحقیق مدل CALINE 4 پس از بررسی مدل های موجود در این زمینه به عنوان مدل نهایی با ویژگی های مناسب انتخاب و به منظور مدل سازی انتشار کربن مونو اکسید در شهر سنندج مورد استفاده قرار گرفت. این مدل یکی از مدل های خطی انتشار آلاینده های هوا بر اساس مدل گوس است و می تواند غلظت گاز کربن مونو اکسید را در پذیرنده های تعریف شده در سناریو پیش بینی نماید. برای انجام این تحقیق اندازه گیری های متعددی به منظور تعیین پارامتر های ورودی و تبیین سناریو مناسب جهت اجرای مدل در محدوده مطالعاتی شهر سنندج واقع در منطقه گریزه تا میدان آزادی و مسیری معادل 5 کیلومتر انجام گرفت. پارامتر های ورودی در مدل شامل: برداشت موقعیت جغرافیایی پیوند ها و پذیرنده ها با استفاده از GPS، پارامتر های هواشناسی ، تعیین حجم ترافیک به روش شمارش مستقیم (Direct count)، تعیین فاکتورهای انتشار کربن مونو اکسید (CO emission factor) و نوع و ویژگی پیوند ها و پذیرنده ها می باشد. در نهایت با اجرای مدل مورد نظر و گرفتن خروجی مناسب و همچنین مقایسه نتایج به دست آمده با داده های موجود در شرایط طبیعی نشان داده شد که مدل CALINE 4 با دقت قابل قبولی توانایی پیش بینی غلظت کربن مونو اکسید را در شرایط واقعی را دارا می باشد.

مدل سازی ریاضی، مدل CALINE 4، مدل خطی انتشار آلودگی هوا و فاکتور انتشار