محی الدین فقه حسن آقا - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مهندسی علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
فرخ اسدزاده - استادیار گروه مهندسی علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
حبیب خداوردی لو - دانشیار گروه مهندسی علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه

فرسایش خاک از مهمترین مسائل زیست محیطی دهه های اخیر محسوب می شود. بررسی عوامل مختلف موثر بر فرسایش خاک از جنبه ی تدوین استراتژی های موثر در کنترل آن حائز اهمیت است. در راضی شیب دار وجود سنگریزه ی سطحی شده و به تبع آن فرسایش خاک را تحت تاثیر قرار دهد. هدف از مطالعه ی حاضر بررسی نقش ابعاد سنگریزه های سطحی در کنترل فرسایش خاک است. برای این منظور آزمایش هایی با سه اندازه ی مختلف سنگریزه در یک دبی و شیب ثابت و با 3 سطح پوشش شامل 15، 30 و 45 درصد پوشش سطحی سنگریزه طراحی گردید. برای انجام آزمایش ها از یک دستگاه فلوم شبیه ساز رواناب با ابعاد 6×0/5 متر استفاده شد. نتایج نشان داد که با افزایش ابعاد در تمامی سطوح پوششی، اثر حفاظتی سنگریزه ها کاهش می یابد به طوری که در پوشش سطحی 30 درصد سنگریزه، با افزایش ابعاد سنگریزه ها از D1 به D3، میانگین غلظت رسوب 61/5 درصد افزایش یافت. بررسی تغییرات سرعت جریان رواناب نشان داد که دلیل این امر افزایش سرعت جریان سطحی در سنگریزه های درشت نسبت به سنگریزه های ریز است.

فلوم شیب پذیر، فرسایش خاک، سنگریزه، پوشش سطح زمین