ژیلا قربانی - دانشجوی کارشناسی ارشد مرتعداری دانشگاه محقق اردبیلی
کیومرث سفییدی - استادیار دانشکده فناوری کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
فرشاد کیوان بهجو - دانشیار دانشکده فناوری کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
مهدی معمری - دانشجوی دکتری مرتعداری دانشگاه تهران

این مطالعه به منظور تعیین رابطه بیوماس اندام هوایی و اندام زیرزمینی و ارزیابی تاثیر شدت های چرای دام بر کمیت بیوماس گونه Festuca ovina در مراتع ییلاقی دامنه جنوبی سبلان در استان اردبیل انجام شد. پس از تعیین سه منطقه نمونه برداری به عنوان تیمارهای مختلف چرای دام، نمونه برداری از پوشش گیاهی در هر سه منطقه به روش تصادفی- سیستماتیک در قالب 25 پلات در طول ترانسکت 600 متری (در هر منطقه) انجام شد. به منظور تعیین رابطه احتمالی میان وزن بیوماس اندام هوایی و اندام زیرزمینی در هریک از تیمارها از رگرسیون خطی ساده استفاده شد. مقایسه داده ها در سه تیمار از طریق تجزیه واریانس یک طرفه و آزمون توکی با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شد. نتایج نشان داد که رابطه رگرسیونی معنی داری بین بیوماس اندام هوایی و اندام زیرزمینی این گونه در تیمارهای مختلف برقرار است. افزایش شدت چرای دام منجر به کاهش معنی دار بیوماس اندام هوایی و اندام زیرزمینی و بیوماس کل گونه مورد ارزیابی گردیده است. افزایش شدت چرای دام منجر به کاهش معنی دار بیوماس اندام هوایی و اندام زیرزمینی و بیوماس کل گونه مورد ارزیابی گردیده است. افزایش شدت جرا منجر به کاهش محسوس بیوماس اندام هوایی گونه Festuca ovina در هر دو تیمار چرای متوسط و چرای سنگین به ترتیب 26/31 و 42/24 درصد در مقایسه با تیمار چرای سبک شده است. همچنین افزایش شدت چرا منجر به کاهش محسوس بیوماس اندام زیرزمینی در تیمار چرای متوسط و چرای سنگین نسبت به چرای سبک به ترتیب معادل 25/14 و 42/75 درصد کاهش داشته اند. به طور کلی شدت چرا باعث کاهش بیوماس اندام هوایی و زیرزمینی گونه مورد ارزیابی شد. بنابراین توجه مدیران اکوسیستم های مرتعی را در جهت حفاظت خاک و جلوگیری از قهقرای این گونه مهم مرتعی ضروری می سازد.

شدت، چرا، بیوماس هوایی، بیوماس زیرزمینی، festuca ovina، مراتع سبلان