عزت اله گنج خانلو

در حوزه مسئولیت مدنی، گاه شخص مرتکب تقصیری می شود که نتیجه آن سلب فرصت تحصیل نفع آتی و یا دفع ضرر آینده توسط شخص دیگر است. شخص به واسطه تصادف با وسیله نقلیه دیگری از شرکت در یک مسابقه خاص و یا آزمون ورودی دانشگاه محروم می شود. به واسطه تقصیر وکیل در تجدید نظرخواهی از حکم، حکم بر وی قطعی می گردد، پزشکی در معاینات پزشکی، تشخیص بموقع و مناسبی را صورت نمی دهد و بدین واسطه احتمال بهبود مریض کاهش یافته و یا از دست می رود. ملاحظه سطحی مثال های فوق وجود یک وجه اشتراک در تمامی آنها را نمایان می سازد و آن وجود عنصر احتمال در حصول نفع و یا دفع ضرر است. بر همین مبناست که در بدو امر شیوه مرسوم در زمینه احراز مسئولیت وارد کننده ضرر به جبران خسارت که وجود سه جزء را ضروری می داند در این زمینه نا کارآمد و یا حداقل مبهم جلوه می نماید. می دانیم که عناصر مذکور عبارتند از: وقوع فعل زیان بار، ورود ضرر و احراز رابطه سببیت. در فرض سلب فرصت، آنچه ذهن را به خود مشغول می دارد، سختی و ابهام موجود در زمینه احراز رابطه سببیت میان فعل زیان بار و بروز ضرر از یکسو و نیز فرض وقوع ضرر از دیگر سو است. اما از آنجا که فلسفه وجودی مقررات مرتبط با مسئولیت مدنی، اعاده وضع متضرر به حالت اولیه است، در سطح جهان تلاش های گسترده ای جهت شناسایی اینگونه خسارات به عمل آمده است. این تلاش ها در حوزه حقوق پزشکی که دو ویژگی محدودیت علم بشری در درمان و نیز احتمالی بودن بهبود بیمار در مراحل درمانی، بواسطه دخالت عوامل متعدد درونی و بیرونی، نمود بیشتری می یابد. هدف از این تحقیق بررسی تلاش های صورت گرفته در این حیطه است که بر مفهوم فرصت از دست رفته، شرایط دعوی مطالبه خسارت، نحوه توجیه مسئله و نیز چگونگی جبران خسارت معطوف گردیده است.

مسئولیت مدنی، ضرر، جبقران خسارات، فرصت تحصیل منفعت