محمد غلامعلی زاده کجو - استادیار گروه حقوق بخش الهیات (علوم اسلامی دانشگاه پیام نور)
عاطفه حاذق - دانشجوی دکتری حقوق خصوصی (دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان)

در روابط کارگر و کارفرما همانند همه روابط حقوقی، مسئولیت آنها نسبت به یکدیگرمسئله مهمی است. از آنجا که وقوع حوادث محیط کار ناچارا اتفاق می افتد و در حال حاضر هم ، با توجه به نظام مسئولیت مدنی کشور ایران، بار مسئولیت اصلی بر کارگر یا کارفرما اجتناب ناپذیرشده است ، بنابر این، نصوص قانونی خاص ،مبانی فلسفی و قواعد عمومی مسئولیت، روشن کننده نتیجه این مسئولیت ها خواهد بود. در نظام حقوقی ایران علیرغم مسئولیت سنگینی که کارفرما در برابر کارگر دارد، لکن مسئولیت کارگر در این خصوص از بین نرفته و نمی تواند نادیده انگاشته شود. هرچند اثبات مسئولیت مدنی کارگر در سایه مسئولیت سنگین کارفرما ، قدری مشکل به نظر می رسد. اما می توان کارگر را بر اساس قواعد عمومی مسئول شناخت. با توجه به ویژگی های خاص در رابطه میان کارگر و کارفرما، می توان مسئولیت های خاصی نیز برای کارگر در کنار چهره خاص قواعد عمومی ایجاد کرد، چرا که از یک طرف کارگر نسبت به انجام وظیفه شغلی خود متعهد است و برخی از مسائل مربوط به این تعهد از جمله اعتصاب کارگران در محیط کار، می تواند در نوع خود خاص باشد، همچنین با توجه به حوادث ناشی از کار ، می توان مسئولیت کارگر در این زمینه را نیز مورد بحث قرار داده و در حالت های مختلف این مسئولیت را تصور کرد. متاسفانه، در اکثر کارهای علمی مربوط به روابط کار ، در زمینه مسئولیت مدنی ، همیشه تاکید بر مسئولیت مدنی کافرما بوده است و به نوعی مسئولیت کارگر همیشه در پرده ابهام قرارگرفته است. بر همین اساس در این مقاله سعی در روشن نمودن موضوع مسئولیت مدنی کارگر در مقابل کارفرما شده است و در این راستا ، از روش توصیفی تحلیلی سود برده ایم.

روابط کارگری و کارفرمایی، مسئولیت کارگر، مبانی حقوق کار،حوادث ناشی از کار، سبب و مباشر در وقوع حوادث و خسارات