طوبی عابدی - عضو هیات علمی گروه محیط زیست طبیعی پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی

مهمترین مزیت روشهای غیر رتبه ای در مقایسه با سایر تکنیک های پشتیبانی تصمیم گیری این است که می توان از آنها در بررسی گزینه های برنامه ریزی برای داده های ترتیبی و کم و بیش داده های توصیفی استفاده کرد. این روشها میزان غلبه یک گزینه را نسبت به بقیه نشان می دهند و قابلیت بهره گیری از داده های ناقص را دارند. عدم قطعیت مربوط به مقادیر معیار با استفاده از روابط فازی، آستانه های بی تفاوتی یا ترجیح قابل محاسبه است. در اینجا اصول چهار استراتژی با سناریوهای مختلف برای یک پروژه برنامه ریزی فرضی ارائه شده است. این استراتژیها عبارتند از: استراتژی اصلی که شامل اصول آمایش سرزمین و تخصیص اراضی است، استراتژی تجارت که بر اهداف اقتصادی تأکید دارد و استراتژی های تفرج جنگل و حفاظت از طبیعت به اهداف مربوطه تأکید دارند. اثرات این استراتژیها با استفاده از مقادیر عددی معیارها تعیین می شود. معیارها شامل درآمد حاصل از تجارت، ارزشهای اقتصادی-اجتماعی منطقه ای، ارزش تفرجی جنگل و حفاظت از طبیعت بوده و متغیرهای معیارها شامل مازاد اقتصادی سازمان ذیربط، تغییر حجم چوب جنگلهای تجاری، تأثیر بر اشتغال (مستقیم و غیر مستقیم)، میزان تغییرات سازمان (موجودی، بازار کار و ...)، مساحت جنگلهای تفرجی، مساحت جنگلهای تجاری با ارزش تفرجی، شاخص ارزش تفرجی، مساحت توده های قطع یکسره شده، مساحت جنگلهای حاصلخیز، مساحت شبکه نگهداری آبراهه ها، مساحت مناطق حفاظت شده، مساحت جنگلهای تجاری با ارزش حفاظتی، تغییر در حجم خشکه دار، تغییر مساحت جنگلهای دیرزیست و تغییر حجم پهن برگان. دو روش غیر رتبه ایPROMETHEE II وIII ELECTRE معمولاً برای تصمیم گیری درباره مسائل محیط زیست بکار می روند و از آنها در پشتیبانی تصمیم گیری منابع طبیعی استفاده می شود. تابع IDA مربوط به طرح پشتیبانی تصمیم گیری است که برای فرموله کردن و انتخاب استراتژی جنگلداری به کار گرفته می شود. در PROMETHEE II آستانه بی تفاوتی و آستانه ترجیح و در روش ELECTRE III سه ترکیب آستانه بی تفاوت، ترجیح و ممنوع طبقه بندی می شوند. در نهایت نتایج تصمیم گیری چند معیاره با استفاده از وزنهای محاسبه شده و نوع استراتژیها به ترتیب اولویت و ترجیح تصمیم گیران تعیین می شود.

پشتیبانی تصمیم گیری چند معیاره، برنامه ریزی چند منظوره، عدم قطعیت