کامران ذکاوت - دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهیدبهشتی
امید توزنده جانی - کارشناس ارشد طراحی شهری دانشگاه شهیدبهشتی

عرصه های عمومی بخش مهمی از شهر ها هستند که تاثیر به سزایی در زندگی جمعی انسان ها دارند و یکی از بحث های اصلی حال حاضر در دانش طراحی شهری، مبحث گونه شناسی و طبقه بندی عرصه های عمومی شهر می باشد؛ عرصه هایی که در دانش بشر امروز با عناوین مختلف و گاها اشتباه مورد نقد و بررسی قرار می گیرند. عرصه های عمومی، حیطه ها و فضاهای شهری هستند که برای حضور مردم و بهره گیری در فعالیت های مصارف جمعی و برخوردهای اجتماعی، پیش بینی و تجهیز گردیده اند؛ به بیانی ساده تر عرصه عمومی یک قلمرو همگانی است که عموم مردم شهر حق حضور در آن را دارند. با وجود چنین تعریف ساده ای از عرصه عمومی، نمی توان بیان نمود که گونه شناسی و طبقه بندی این عرصه ها دارای رویکردی واحد است؛ دیدگاه های متفاوتی جهت دسته بندی عرصه های عمومی در دانش طراحی و برنامه ریزی شهری وجود دارد. از این رو طراحی شهری به عنوان حرفه ای میان رشته ای با هدف ارتقا کیفیت زندگی انسان ها به دنبال بازگرداندن و احیای کیفیت های از دست رفته و گونه شناسی عرصه های عمومی شهر پا به عرصه شهرسازی گذاشته است. درهمین راستا پژوهش حاضر سعی دارد با استفاده از روش تحلیل - استنتاجی و با تاکید بر مفهوم عرصه عمومی در طراحی شهری، گونه بندی این عرصه ها را بر اساس مفاهیم و زمینه های سازنده یعنی؛ فضا (کالبد و عملکرد)، مردم(اجتماع شهروندان)، مدیریت (سازماندهی و نظارت) و معنا ارائه دهد که هدف اصلی نوشتار می باشد. امید آن می رود پژوهش پیش رو بتواند گامی موثر در زمینه حاضر باشد.

عرصه عمومی، گونه شناسی و طبقه بندی، عرصه عمومی خارجی، فضای عمومی