محمد باقری - کارشناسی ارشد توسعه روستایی، دانشگاه زنجان
حیدر قلی زاده - استادیار گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی، دانشگاه زنجان
محمد بادسار - استادیار گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی، دانشگاه زنجان

به رغم ظرفی تها و پتانسی لهای بسیار بالایی که برای تولید گیاهان دارویی در ایران وجود دارد اما مسائل و مشکلات متعدد و گوناگونی در رابطه با تولید، فرآوری، عرضه و مصرف آن وجود دارد. در زنجیره تولید گیاهان دارویی نیز مانند سایر بخشها مهمترین قسمت از زنجیره به فروش و بازار فروش محصول مربوط می باشد. چرا که اگر بازار فروش محصول به خوبی شناسایی نشود تولید هرچقدر هم که خوب باشد باز نمی توان سود مقرون به صرفه داشت. پس شناسایی کانال فروش محصول تولیدی بسیار اهمیت دارد. بدین منظور این مطالعه در صدد شناسایی کانال فروش دو محصول زعفران و گل محمدی در استان زنجان برآمد که بیشترین میزان کشت در استان زنجان را به خود اختصاص داده است. کانال فروش زعفران به ترتیب شامل فروش به مصرف کننده، عمده فروش و خرده فروش بود. بیشتر افراد معادل ۴۷/۷ درصد از افراد زعفران خود را در شهرستان های زنجان معامله کرده اند. بیشتر افراد معادل ۵۶/۱ درصد از افراد زعفران تولیدی خود را در مزرعه خود معامله کرده اند. ۳۹/۴ درصد افراد زعفران خود را به صورت بسته بندی با درجه و ۲۸/۲۶ به صورت بسته بندی بدون درجه فروخته اند. کانال فروش گل محمدی به ترتیب شامل خرده فروشی، مصرف کننده و عمده فروشی بوده است. بیشتر معاملات (شامل ۷۷/۳ درصد) در استان زنجان صورت گرفته است. در بیشتر موارد مشتری ها خودشان اقدام به تحویل محصول گل محمدی از سر زمین می کردند. بیشتر افراد ۵۶/۳ درصد محصول خود را به صورت فله با درجه بندی عرضه کرده اند..

زعفران، گل محمدی، کانال فروش، زنجان