نرگس بهشتی - گروه شیلات، دانشکده علوم دامی و شیلات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
سکینه یگانه - گروه شیلات، دانشکده علوم دامی و شیلات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
میلاد عادل - گروه بهداشت و بیماریهای آبزیان، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

  زمینه مطالعه: در دهه اخیر تمایل به استفاده از گیاهان دارویی در صنعت آبزی پروری رو به افزایش نهاده است. هدف: این مطالعه، به منظور تعیین غلظت نیمه کشندگی (LC50) اسانس اسطوخودوس (Lavandula angustifolia) در طی مدت زمان h 96 و بررسی اثر بی هوشی آن در بچه ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) انجام شد. روش کار: تعیین غلظت نیمه کشنده اسانس بر اساس استاندارد OECD و بصورت ساکن انجام شد. برای تعیین LC50، 150 قطعه بچه ماهی کپور معمولی با میانگین وزنی g 98/1± 96/26 در 6 گروه تیماربندی شدند. بعد از سپری شدن دوره سازش پذیری (دو هفته)، بچه ماهی ها در معرض غلظت های مختلف 12/71، 11/72، 11/73، 13/74 و mg/l 16/75 که به روش لگاریتمی محاسبه شدند قرار گرفتند و تغییرات رفتاری و تلفات در زمان های 24، 48، 72 و h 96 پس از در معرض قرار گرفتن با اسانس اسطوخودوس ثبت شد. برای تعیین اثر بی هوشی، بچه ماهیان کپور معمولی در 5 گروه 10 تایی در معرض غلظت های صعودی (160، 165، 170، 175 و mg/l 180) اسانس قرار گرفتند و یک گروه بعنوان شاهد در نظر گرفته شد. نتایج: غلظت نیمه کشندگی (LC50 ) h 96 اسانس اسطوخودوس mg/l 99/70 تعیین گردید. کوتاه ترین زمان برای بی هوشی کامل (مرحله 3 بی هوشی) در غلظت mg/l 170 با زمان بی هوشی min 35/0±74/3 و زمان احیا کامل min 55/0±91/3 بدست آمد که بهترین غلظت بی هوشی اسانس اسطوخودس در این آزمایش تعیین شد. نتیجه گیری نهایی: بر اساس نتایج این تحقیق اسانس اسطوخودوس می تواند بعنوان بی هوش کننده بکار برده شود.

اسانس اسطوخودوس, بی هوشی, احیا, تعیین LC50, کپور معمولی