جعفر یعقوبی - استادیار دانشگاه زنجان
عطیه مجیدی - دانشجوی رشته ی ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه زنجان

درسالهای اخیر محیط زیست دچار خسارات متعددی گردیده است. نتایج تجربه چندین دهه فعالیت در زمینه حفاظت از محیط زیست نشان داده است که استفاده از دانش فنی و دانشگاهی به تنهایی در حفاظت از محیط زیست کافی و راهگشا نبوده است. به نظر می رسد استفاده از دانش بومی و سنتی مردم و روستاییان می تواند در این زمینه مفید واقع گردد. با گذشت زمان کارشناسان و محققان به اهمیت ونقش دانش بومی پی برده اند. این تجربه ی ارزشمند در شرایط خاصی به دلیل نیاز به استفاده از آن برای نگهداری از محیط زیست پررنگ ترشده است. هدف مقاله حاضر بررسی و تبیین نقش و جایگاه دانش بومی درحفظ محیط زیست بود. در این مقاله از روش مطالعات کتابخانه ای با استفاده از منابع الکترونیکی و چاپی و همچنیین مصاحبه با خبرگان استفاده شده است. نتایج این بررسی نشان داد دانش بومی می تواند نقش و تاثیرگسترده ای درحفاظت ازمحیط زیست ایفا کند. از جمله دانش بومی زیست محیطی می توان به استفاده ازدانش بومی مردم هرمنطقه برای مقابله با بلایای طبیعی وکاهش آسیبها به محیط طبیعی و حفظ منابع طبیعی و محیط زیست از طریق رویه هایی همچون قرق مراتع، ایجادتناسب بین نوع دام و نوع مرتع اشاره نمود. همچنین نتایج بررسی ها نشان می دهد اگر ارزشها و فرهنگ مردم یک منطقه با کمک دولت و توسط خود مردم حفظ گردد، کمک شایانی درزمینه خشکسالی وکاهش آسیب به محیط زیست می تواندداشته باشد.

دانش بومی ، محیط زیست ، حفاظت ، فرهنگ