سارا مطلبی نیا - دانشجوی کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی دانشگاه محقق اردبیلی
امید سفالیان - دانشیار گروه اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی
علی اصغری - دانشیار گروه اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی
علی رسول زاده - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی

کلزا (Brassica napus L) گیاهی است یک ساله با تیپ های بهاره و پاییزه که با توجه به شرایط اکولوژیک مناطقمختلف مورد زراعت قرار میگیرد. کلزا پس از سویا و نخل روغنی سومین منبع تولید روغن نباتی جهان است. با هدف بررسیتنوع ژنتیکی بین ژنوتیپ های کلزا تحت تنش خشکی، آزمایشی در سال زراعی 96-1395 در گلخانه ی دانشگاه محقق اردبیلیدر قالب طرح بلوک کاملا تصادفی در 14 ژنوتیپ و 3 سطح تنش شامل شاهد (آبیاری کامل)، تنش متوسط (60 درصد تخلیهآب قابل نگهداری) و تنش شدید (85 درصد تخلیه آب قابل نگهداری) با 3 تکرار انجام گرفت. نمونه برداری از گیاهان 10 روزپس از اعمال تنش صورت گرفت. در این بررسی صفاتی از قبیل میزان قندهای محلول، پرولین، فلورسانس رنگیزه ها و میزانسبزینگی اندازه گیری شدند. تنش خشکی تاثیر معنی داری در سطح 1% بر میزان شاخص های اندازه گیری شده داشت. براساس نتایج مقایسه میانگین تنش خشکی باعث افزایش میزان قندهای محلول، پرولین، شاخص سبزینگی و میزان عملکردکوانتومی و کاهش میزان فلورسانس اولیه و بیشینه گردید. ژنوتیپ های آدریانا و ساریگل 32 به ترتیب با بیشترین میزان تولیدقند و پرولین به عنوان ژنوتیپهای برتر شناسایی شدند. نتایج تجزیه ی خوشه ای نمایانگر تنوع زیاد بین گروه ها بود و ارتباطچشمگیری میان تنوع ویژگیهای بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی و سطوح تنش دیده نشد. در جدول همبستگی صفات، بیشترینضریب همبستگی مربوط به فلورسانس اولیه (Fo) و فلورسانس بیشینه (Fm) و شاخص سبزینگی و عملکرد کوانتومی کمترین ضریب همبستگی را داشتند.

تنش خشکی، خصوصیات بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی، کلزا