فاطمه احمدپور - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
ناصر زراع - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
رسول اصغری زکریا - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
پریسا شیخ زاده مصدق - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

گیاه Melia azedarach از خانواد Meliaceae می باشد که در ایران به نام زیتون تلخ معروف است. این گیاه از جمله درختان برگریز دارویی دارای انواع متابولیت های ثانویه است. کشت سوسپانسیون سلولی دارایپتانسیل مناسبی برای تولید متابولیت های ثانویه می باشد. گزارشات مختلفی از تولید ترکیبات فعال، متابولیت هایاولیه و ثانویه گیاهی در کشت سوسپانسیون سلولی در مقیاس وسیع در دسترس است. در این تحقیق جهت تهیهکالوس از ریزنمونه های برگی، دمبرگ و گل آذین در غلظت های متفاوت اکسین ها (D 2،4 و NAA) (1، 3 و 5میلی گرم بر لیتر) و سیتوکینین ها (Kin و BAP)؛ (1 و 3 میلی گرم بر لیتر) در محیط MS جامد استفاده شد.سپس جهت استقرار و انتخاب بهترین محیط تکثیر در محیط سوسپانسیونی، کالوس هایی با رشد بهتر به محیطMS مایع انتقال یافت. نتایج نشان داد که تیمار هورمونی 1 میلی گرم بر لیترD 2،4 همراه 1 میلی گرم بر لیتر Kin با ریزنمونه های برگی در محیط سوسپانسیونی، سلول های نرم و شیری رنگ با بیشترین وزن تر، تراکم، زنده مانی، SCV و PCV سلولی و pH محیطی بالا تولید کرد. بیشترین مقدار وزن خشک سلولی در محیط سوسپانسیونی مربوط به ریزنمونه های گل آذین با تیمار هورمونی 1 میلی گرم بر لیتر D 2،4 به همراه 1 میلی گرمبر لیتر BAP بود اما ریزنمونه های دمبرگ دارای رشد بسیار پایینی بودند. همچنین نتایج نشان داد که هورمون D 2،4 در غلظت های بالا به عنوان بازدارنده رشد سلولی عمل می کند. اما هورمون NAA بر عکس D 2،4 درغلظت های بالا رشد بسیار بیشتری داشت.

اکسین، تراکم سلولی، سوسپانسیون، سیتوکینین، Melia azedarach