نگرشی تحلیلی بر تولید روغن زیتون در ایران و راهکارهای بهبود کیفی آن

بیش از 90 درصد روغن زیتون های موجود در بزرگترین بازار روغن زیتون کشور(شهرستان رودبار در استان گیلان)، دارایکیفیت پایینی هستند. کیفیت روغن زیتون بر اساس شاخص های شیمیایی اسیدیته، عدد پراکسید و ضریب خاموشی و تستارگانولپتیک و یا حسی تعیین می گردد. شورای بین المللی زیتون جهت حفظ و بهبود خصوصیات کیفی روغن زیتون، تستهای شیمیایی را کافی ندانسته و تست ارگانولپتیک و یا حسی را نیز برای ارزیابی روغن زیتون ضروری اعلام کرده است. هماکنون علاوه بر بازار مشترک اروپا در بسیاری از کشورهای دیگر، با انجام آموزش های مربوطه نسبت به تربیت گروه های تستارگانولپتیک اقدام می نمایند (رمضانی ملکرودی، 1389). در حال حاضر در ایران، تنها ارگان نظارتی بر بازار روغن زیتون،معاونت غذا و دارو می باشد. این نظارت هم فقط از طریق تست های شیمیایی (اسیدیته و پر اسید روغن) انجام می شود.سرانه مصرف روغن زیتون در ایران، 164 گرم و در دنیا 500 گرم می باشد. از سال 2011 ، مصرف روغن زیتون در ایران بطورقابل توجهی افزایش پیدا کرده است اما متاسفانه مردم کشور ما روغن زیتون با کیفیت پایین را گرانتر از روغن زیتون فرا بکربازار اروپا می خرند که علت این امر پایین بودن میزان تولید و هزینه بالای تولید محصول زیتون در ایران است.به طور کلی در بیشتر مناطق عمده زیتون خیز ایران، رودبار(استان گیلان)، طارم (استان زنجان) و طارم سفلی (استان قزوین)،برداشت و فروش زیتون سبز یا تولید کنسرو زیتون، هدف اقتصادی کشت زیتون است و تولید روغن که از میوه های باقیمانده از مرحله برداشت کنسروی، در اثر کمبود کارگر یا بدی آب و هوا، استحصال می شود، با هدف اقتصادی (بدست آوردنسود بیشتر) انجام نمی گیرد. عمدتا تولید کارخانه های روغنکشی شامل حق العمل کاری برای باغداران و مقدار کمی برایعرضه به بازار مصرف می باشد. البته باغداران بخشی از تولیدات خود را شخصا به صورت فله ای و بدون بسته بندی به بازارعرضه می کنند. از آنجایی که تامین و عرضه انواع روغن زیتون برای برند های شناخته شده کشور، تاکنون براحتی میسر بودهاست، لذا سامانه های مورد نیاز برای بهبود کیفیت از باغ تا کارخانه و حتی بسته بندی و بازار کمتر مورد توجه قرار گرفته است.