امیر طاحونی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
عطاءاله عبدالهی کاکرودی - استادیار گروه سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران

با آغاز قرن 21 میلادی رشد شهرنشینی سرعت بیشتری به خود گرفته و پیش بینی شده است که تا سال 2050 بیش از 66 % مردم دنیا ساکن شهر ها شوند. افزایش شهرنشینی معضلات زیست محیطی جدی ای را در شهر ها ایجاد کرده و سبب تغییرات کاربری/پوشش اراضی در شهر ها شده است. پایش تغییرات زمین در نواحی شهری می تواند پشتیبان تصمیم گیری در مدیریت منابع و برنامه ریزی شهری باشد. سنجش از دور ابزاری مفید برای تهیه نقشه و تحلیل تغییرات کاربری/پوشش زمین مهیا می کند. در این پژوهش با استفاده از تصاویر ماهواره لندست به ارزیابی گسترش شهر تبریز و تغییرات کاربری/پوشش اراضی طی بازه 2000 تا 2018 در این شهر پرداخته شد. نتایج نشان داد که در طی این بازه مساحت اراضی با پوشش خاک لخت 21.48 % کاهش یافته و اراضی با پوشش سطوح نفوذ ناپذیر 42.60 % افزایش یافته است. بر خلاف خاک لخت و سطوح نفود ناپذیر، پوشش گیاهی طی بازه مطالعه روند کاهشی یا افزایشی ثابتی نداشته و دارای نوسان بوده است. ارزیابی ها نشان می دهد که شهر تبریز از سمت شمال شرقی، شمال غربی و جنوب غربی گسترش داشته است. و با توجه به محدودیت های موجود رشد شهر تبریز از سمت شرقی خواهد بود.

شهرنشینی، کاربری/پوشش اراضی، لندست، سطوح نفوذ ناپذیر، گسترش شهر