ناصر ملکی - سرپرست پژوهشکده هواشناسی آب ایلام
حاجی کریمی - دانشیار دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام
لیلی احمدیان - کارشناس اداره کل هواشناسی استان ایلام

در دهه اخیر پدیده گردوغبار در مناطق مختلف کشور بهویژه غرب و جنوب غرب به عنوان یکی از پدیده های مخرب زیست محیطیمطرح و زندگی گیاهی و جانوری مخصوصا زندگی ساکنین مناطق را در عرصه های اقتصادی و اجتماعی با مشکل مواجه نمودهاست. در این تحقیق از داده های ایستگاه های هواشناسی استان ایلام برای سال های 2005 تا آخر ژانویه سال 2018 تعداد 437مورد رخداد گردوغبار استخراج و نهایتا بر اساس دو معیار فراگیر بودن رخداد با دید افقی کمتر از 500 متر و مکانیسم تشکیلچهار رخداد اصلی استخراج گردید. طراحی الگوهای بررسی شده در ترازهای 500 هکتوپاسکال، 850 و سطح زمین حکایت ازاین دارد که در همه رخدادها وجود ناوه بر روی مدیترانه و گسترش آن تا مناطق عراق، سوریه، شمال عربستان و اردن محرزاست. همچنین کم فشار ایران و پاکستان در شرق، کم فشار شبه جزیره عربستان و پر فشار مدیترانه و دریای سرخ از غربگرادیان فشار شدیدی را ایجاد کرده که با دور شدن مراکز این سامانه ها فعالیت رخداد پایان می یابد. همگرایی سامانه های فشاردر سطح زمین و 850 هکتوپاسکال باعث تشدید وزش باد و انتقال گردوغبار از دشت های عریان و بیگیاه عراق، عربستان، سوریهو بعضا اردن به مناطق غرب و جنوب غرب کشور می شود.

پرفشار، کم فشار، ناوه، طوفان گردوغبار، ایلام