آذر بیرانوند - دانشجوی دکتری آب و هواشناسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
قاسم عزیزی - دانشیار جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
امید علیزاده چوبری - استادیار گروه آموزشی فیزیک فضا، موسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران
علی درویشی بلورانی - استادیار گروه سنجش از دور و GIS ، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

کشور عراق به عنوان یکی از کانون های مهم ایجاد و انتشار گردوغبار در منطقه محسوب می شود. در این مطالعه به منظور شناختتغییرپذیری زمانی پدیده های گردوغباری شامل تعلیق، غباروزه و طوفان غباری در این کشور از داده های ماهانه گردوغبار برای23 ایستگاه همدید در دوره زمانی 1979 تا 2015 استفاده شده است. فراوانی دهه ای، سالانه و فصلی این پدیده ها مورد بررسیقرار گرفته است. نتایج نشان داد که در رخداد پدیده تعلیق ایستگاه ناصریه در دهه های اخیر افزایش فراوانی داشته است به گونه ایکه به یکی از اصلی ترین کانون های رخداد این پدیده تبدیل شده است اما در ایستگاه بغداد که دهه های نخست کانون بیشینهرخداد پدیده تعلیق محسوب می شد کاهش نسبی در فراوانی اتفاق افتاده است. همچنین در دهه های اخیر از فراوانی این پدیدهدر بصره هم تا حد زیادی کاسته شده است. بیشینه پدیده های غباروزه و طوفان غباری هم که در ناصریه قرار داشت در دهه هایاخیر کاهش قابل ملاحظه ای داشته است. پدیده تعلیق بین سالهای 2003 تا 2009 در بیشتر ایستگاه ها با افزایش رخداد مواجهشده است. بغداد در تمام فصول کانون بیشینه پدیده تعلیق بوده است و در سال به طور متوسط 170 روز غباری را تجربه نمودهاست. بیشینه رخداد فصلی پدیده تعلیق در بغداد و موصل در تابستان و در ناصریه و بصره در بهار رخ میدهد. این درحالی استکه در پدیده غباروزه ناصریه در تابستان و بغداد، بصره و موصل در بهار بیشینه رخداد فصلی را داشته اند. پدیده غباری غالب درعراق پدیده تعلیق می باشد، تنها ایستگاه های ناصریه و بصره دو پدیده تعلیق و غباروزه را با فراوانی مشابه تجربه نموده اند.

عراق، گردوغبار، تغییرات زمانی