سارا کرمی - استادیار پژوهشکده هواشناسی، تهران
نسیم حسین حمزه - دانشجوی دکتری پژوهشکده هواشناسی، پژوهشکده هواشناسی، تهران
عباس رنجبر - دانشیار پژوهشکده هواشناسی، تهران
فائزه نوری - کارشناس ارشد پژوهشکده هواشناسی، پژوهشکده هواشناسی، تهران

امروزه پدیده گردوخاک یکی از مشکلات بزرگ بسیاری از کشورها می باشد که باعث اخلال در زندگی روزمره، خسارات مالی،تهدید سلامت عمومی و اثرات زیست محیطی مخرب میشود. مناطق جنوب غربی ایران از جمله استان خوزستان از دیرباز با پدیدهگردوخاک مواجه بوده اند اگرچه در سال های اخیر شدت و تعداد آنها افزایش قابل توجهی یافته است، ولی پدیده های گردوخاکدر استان های غربی کشور از جمله ایلام پدیده جدید محسوب می شود که در گذشته سابقه چندانی ندارد. بررسی فراوانی روزهایهمراه با گردوخاک در شهر ایلام نشان میدهد که از سال 2007 تعداد این روزها به صورت قابل توجهی افزایش یافته و بیشترینرخداد گردوخاک در شهر ایلام در اواخر بهار و فصل تابستان رخ داده است. یکی از عوامل موثر بر رخداد گردوخاک در فصلتابستان، میزان بارش در فصل بهار است. بیهنجاری بارش در فصل بهار سال های 2007 تا 2013 نشان میدهد که بارش درشرق سوریه، نیمه شمالی عراق و غرب و جنوب غربی ایران از میانگین بارش 30 ساله کمتر است که این کمبود بارش به ویژه درمناطقی واقع در شمال عراق و غرب ایران قابل توجه است. بررسی پدیده گردوخاک روزهای 2 تا 5 جولای سال 2016 نشان دادکه دید افقی شهر ایلام در روزهای 3 و 4 جولای کاهش زیادی نشان می دهد. اجرای مدل HYSPLIT منشا گسیل گردوخاکرا شرق سوریه تعیین کرده است. خروجی مدل WRF-Chem با طرح واره گسیل GOCART ، گسیل گردوخاک از شرق سوریه وانتقال آن به مناطق مرکزی عراق و بخش های غرب و جنوب غربی کشور را نشان می دهد که با تصاویر ماهواره، روند تغییر دیدافقی ایلام و خروجی مدل HYSPLIT در توافق است.

پدیده گردوخاک، ایلام، فراوانی، بی هنجاری، دیدافقی، مدل WRF-Chem ، طرح واره GOCART