کیوان صادق زاده پراپری - کارشناس ارشدبرنامه ریزی شهری گروه برنامه ریزی منطقه ای پژوهشکده توسعه و برنامه ریزی جهاددانشگاهی

امروزه توجه به امنیت شهروندان و روش های ارتقاء آن به عنوان یکی از اولویت های اساسی حرفه مندان و تئوری پردازان شهری تبدیل شده است. جدای از اثرات اجتماعی و فرهنگی ناشی از برنامه ریزی و طراحی محیط های امن شهری برالگوهای رفتار شهروندی و بهبود کیفیت محیطی نواحی سکونتی، تبیین ویژگیها و اثرات مترت6ب بر نقش کالبدی شهر بر کاهش جرائم شهری و یا کاستن از وقوع جرم، موضوع مستقل و بااهمیتی است که در قالب تئوری های نوین شهرسازی بدان اشاره می شود. با نگاهی به منشا پیدایش زندگی به صورت جمعی ویکجانشینی، اثر امنیت نمود بارزی پیدا می کند. امنیت دارای دو بعد عینی و ذهنی می باشد که بعد ذهنی بیشتر به مولفه های اجتماعی و بعد عینی به مولفه های فیزیکی و کالبدی باز می گردد. در حال حاضر نیز توجه به نیاز های اساسی شهروندان در محیط های شهری و توجه به برطرف نمودن مشکلات و معضلات شهری به منظور کاهش نابهنجاری و افزایش امنیت در فضاهای عمومی از مهمترین مسائلی است که همواره مورد توجه مدیران، برنامه ریزان و طراحان شهری بوده است. شناخت فعالیت های جاری در محیط های شهری و جایگزینی و تناسب آنها با کالبدشان می تواند در بهبود شرایط محیط برای برقراری امنیت موثر باشد. معیار های شناخت و تحلیل امنیت در پهنه شهر بسیار متفاوت است و با توجه به مولفه های کالبدی، کارکردی و محیطی نوسان پیدا می کند. نتایج مقاله حاضر، پنج مقوله اختلاط کاربری های سازگار ، نظارت اجتماعی بر فضاها ، میزان مناسبی از محرمیت برای برخی رفتارها ، خوانایی و جهت یابی در فضا و زمان ، وجود حس تعلق به مکان اجتماعی و جغرافیایی را در تامین نیازهای امنیت افراد در فضاها مطرح کرده است که تحقق بخش عمده ای از این موارد به کاهش تردیدها و غیر قابل پیش بینی بودن فضا منجر می شود.

فضای شهری، امنیت شهری، کالبد، نابسامانی اجتماعی، برنامه ریزی