سیما عابدی - پژوهشگر دوره دکتری تخصصی معماری، مدرس دانشگاه فرهنگ و هنر شماره یک همدان
سمیه چهره نمای - دانشجوی کارشناسی معماری داخلی، دانشگاه فرهنگ و هنر شماره یک همدان

آرایه های وابسته به معماری به عنوان عنصری مکمل، جایگاهی شگرف در معماری اسلامی داشتند. گچ از جمله مصالح ساختمانی است که علاوه بر جنبه ایستایی، به عنوان یکی از مصالح در هنرهای تزئینی نیز مورد توجه بسیار بود . ویژگی خاص اجرای گچبری در دوره های گوناگون در شکل گیری، رشد و غنای تزئینات نیز موثر بوده است. در این مقاله سعی بر آن است تا ابتدا ضمن بررسی کلیاتی در خصوص گچ، خواص و نحوه کاربرد آن در معماری؛ به چگونگی پیدایش هنرگچبری به عنوان یک عنصر تزئینی در معماری پرداخته و سپس به بررسی جایگاه گچبری در هنر و معماری دوره صفویه پرداخته شده است. پس از آن با بررسی تزئینات نقاشی و گچبریهای موجود در شاخصترین بناهای اصفهان (عالی قاپو، هشت بهشت، چهلستون)، ضمن مطالعه ی نقش مایه ها و درک معنا و مفهوم آنها، انواع تکنیکهای مرسوم در تزئینات گچبری و نقاشی دوره صفویه را نیز مورد معرفی و مطالعه قرار داده شده است. در انتها به بررسی و تحلیل تطبیقی تزئینات بکار رفته در این سه عمارت شاخص اصفهان پرداخته شده است.

گچ، گچبری، گچبری عصر صفوی، عالی قاپو، هشت بهشت، چهلستون