مهدی دانشور - کارشناسی ارشد، گروه برق، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول
علیرضا ستایش مهر - استادیار، گروه برق، دانشکده برق و کامپیوتر، دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول

رطوبت نقش مهمی در کاهش عمر عایق سلولزی ترانسفورماتورهای قدرت دارد. عمر عایقی کاغذ ترانسفورماتور متناسب با مقدار رسوبت موجود در آن است به طوری که اگر مقدار رطوبت کاغذ یک درصد اضافه شود عمر آن به نصف کاهش می یابد. افزایش رطوبت علاوه بر کاهش استحکام مکانیکی، موجب کاهش آستانه شروع تخلیه جزیی و در نهایت باعث وارد شدن خسارات جدی به ترانسفورماتور می گردد. از اینرو جهت جلوگیری از خارج شدنترانسفورماتور از شبکه ناشی از ضعف عایقی، مانیتورینگ رطوبت در عایق روغن- کاغذ ترانسفورماتور در حال کار از جایگاه بالایی برخوردار است. در این تحقیق مانیتورینگ روند خروج رطوبت از کاغذ به روغن عایقی به دو صورت شبیه سازی نرم افزاری و آزمایشگاهی انجام شده است. در ابتدا با استفاده از معادله دینامیکی قانون دوم فیک برای انتشار رطوبت و حل آن به روش تفاضل محدود توسط نرم افزار Matlab R13 به بررسی نحوه ی انتشار و جذب رطوبت در نمونه روغن- کاغذ پرداخته شده است. علاوه بر آن این روند را در نمونه آزمایشگاهی ترانسفورماتور با سیستم عایقی روغن- کاغذ و نصب یک سنسور رطوبت سنج درون روغن مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه نتایج نشان می دهد که با این روش نحوه تغییرات رطوبت در کاغذ و روغن قابل مدل سازی است.

ترانسفورماتور، انتشار رطوبت، تفاضل محدود، عایق کاغذ- روغن