مجید سبک روح - دانشکده مهندسی، مرکز آموزش عالی محلات، محلات
محسن ساروقی - دانشکده مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی اراک، اراک

فولادهای کم آلیاژ استحکام بالا کاربرد وسیعی در صنعت گاز دارند، لذا جوشکاری دستی قوس الکتریکی با استفاده از الکترود پوشش دار در خطوط لوله انتقال گاز طبیعی ایران اهمیت ویژه ای دارد. برای بررسی تجربی درز جوش و اطمینان از پیوستگی جوش محیطی نیاز به آزمونهای مخرب و غیر مخرب است. در این مقاله، تاثیر عملیات حرارتی نرماله بر خصوصیات جوش چندپاسه محیطی، در موقعیت های متفاوت (ساعت 6 - 7 / 30، 97 / 30 ، 9 - 10 / 30 و 10 / 30 -12) با قطر خارجی 36 اینچ به وسیله آزمایش های کوانتومتری، متالوگرافی، کشش، ضربه و سختی سنجی بررسی شد. نتایج نشان می دهد در اثر نرماله کردن، مقدار فریت پاس ریشه و سطح جوش به ترتیب 24 و 6 درصد نسبت به فلز پایه افزایش یافته است. همچنین مقدار افزایش فریت در پاس های ریشه، گرم، پرکن و سطح به ترتیب 32، 14، 12 و 7 درصد نسبت به پیش از عملیات نرماله است. میزان ازدیاد طول جوش نسبت به نمونه قبل از عملیات حرارتی و فلز پایه به ترتیب 65 و 5 درصد افزایش داشته است. انرژی شکست در راستای عمود بر جوش (ساعت 9 - 10 / 30 )، 70 درصد نسبت به نمونه قبل از عملیات حرارتی افزایش داشته است. مقدار افزایش کربن، وانادیوم و تیتانیوم در منطقه جوش نسبت به فلز پایه در موقعیت 6 - 7 / 30 به ترتیب برابر با 0 / 01، 0 / 003 و 0 / 005 می باشد.

نرماله کردن، فولاد کم آلیاز استحکام بالا، جوش چند پاسه محیطی، خطوط انتقال گاز طبیعی ،API X65