فرزانه فیاض خو - کارشناس ارشد حشره شناسی پزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی همدان، همدان، ایران
امیرحسین ظهیرنیا - دانشیار، گروه حشره شناسی پزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی همدان، همدان، ایران
زکیه تلمادره ای - دانشیار، گروه حشره شناسی پزشکی و مبارزه با ناقلین، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران

سابقه و هدف: کنه های سخت یکی از مهمترین اکتوپارازیتهای اجباری خونخوار مهره داران، متعلق به رده عنکبوتیان میباشند که در انتقال عوامل بیماریزایی از قبیل آربو ویروسها، باکتری ها و انگلها به انسان و حیوانات در ایران و سراسر دنیا نقش دارند. به همین منظور این مطالعه با هدف شناسایی و تعیین انتشار و پراکندگی کنه های سخت در یک منطقه، به منظور پایش برنامه کنترل آنها و در نتیجه پیشگیری از بیماری ها انجام گردید.مواد و روشها: در این مطالعه توصیفی- مقطعی نمونه برداری از نقاط مختلف بدن دام و در چهارفصل از چهار جهت جغرافیایی وپنج روستای شهرستان فامنین طی سال 1394-95 انجام گردید. کنه ها ابتدا با استفاده از محلول کلروفرم تحریک و سپس بوسیله پنس از دام های اهلی جدا شدند و با استفاده از کلید تشخیص معتبر اقدام به تشخیص نمونه ها در سطح جنس و گونه گردید.یافته ها: در این بررسی از 800 دام موردمطالعه شامل گاو، گوسفند و بز، 150 مورد آلودگی مشاهده شد 18.7 درصد . از 274 کنه جمعآوریشده تعداد 259 کنه سخت شامل چهار جنس هیالوما، درماسنتور، ریپی سفالوس و همافیزالیس تشخیص داده شد. بیشترین تنوع گونهای با چهار گونه مشتمل بر هیالوما اسکوپنس هیالوما دتریتوم ، هیالوما آسیاتیکوم، هیالوما مارژیناتوم و هیالوما آناتولیکوم به جنس هیالوما تعلق داشت جنس هیالوما با 73.74 درصد بالاترین وفور بعدازآن جنس درماسنتور با 15.05 درصد ، ریپی سفالوس 10.03 درصد و جنس همافیزالیس با 1.15 درصد کمترین وفور را داشته است.بیشترین وفور کنه ها با تعداد 152 عدد مربوط به فصل بهار بوده است. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه بیانگر حضور متنوعی از کنه های سخت در منطقه بود و بیشترین وفور آنها در فصل بهار مشاهده شد. با توجه به اهمیت این کنه ها در انتقال انواع بیماریها به انسان ونشخوارکنندگان اهلی، مسیولین بهداشتی و سازمانهای ذیربط باید اقدامات بهداشتی مناسب جهت کنترل و مبارزه با این انگلهای خارجی را به عمل آورند.

حیوانات اهلی؛ فون؛ کنه ها