مرتضی طیبی جبلی - دانشیار و مدیر گروه حقوق دانشگاه اصفهان
داریوش کیوانی هفشجانی - دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه اصفهان

جرم قاچاق کالا به مثابه‎ی یکی از جرایم آسیب زننده به اقتصاد کشور، نقش بارزی را در خصوص بحران آفرینی اقتصادی ایفا کرده و سالانه ارقام هنگفتی را به عنوان زیان، به مجموعه‎ی اقتصاد کشور تحمیل می‎نماید. از همین روی انجام مبارزه‎ای همه جانبه علیه آن، اجتناب ناپذیر است. یکی از راه‎کار‎های مبارزه با قاچاق کالا، بهره‎گیری از ابزارهای حقوقی مانند جرم‎انگاری این عمل و تعیین شرایط مسئولیت کیفری برای مرتکب آن است. از همین روی پرسشی که حائز اهمیت می‎نماید، این است که مصادیق جرم قاچاق کالا در نظام حقوقی ایران کدام است پاسخ به این سوال، به منظور پی بردن به تحقق جرم و ترتب مجازات قانونی بر آن و همچنین پیشگیری از وقوع مصادیق پرتکرار، ضروری به نظر می‎رسد. از همین روی در جستار حاضر به منظور نیل به مقصود مزبور، با تتبع در نصوص قانونی، مشاهده می‎شود که دو ماده‎ی 113 قانون امور گمرکی و ماده‎ی 2 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز متکفل تبیین مصادیق قاچاق کالا در نظام حقوقی ایران هستند؛ با وجود این، نویسندگان نشان می‎دهند که اندراج مصادیق در مادتین مزبور از باب تمثیل است و نه از باب حصر. همچنین در تشریح بندهای مختلف مواد یاد شده با بهره گیری از مدلول اطلاعات بازرگانی و گمرکی، اصول تفسیر قوانین کیفری و سایر مقررات قانونی مربوط استفاده می‎گردد.  

قاچاق, قاچاق کالا, قانون امور گمرکی, قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز