سیما سعدی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستائی دانشگاه تهران

یکی از مهم ترین معضلالات و چالش های کشورهای در حال توسعه فساد مالی ناشی از اقتصاد زیرزمینی و مصداق بارز آن قاچاق می باشد؛ قاچاق کالا با توجه به تاثیرات منفی که بر اقتصاد ملی دارد، همیشه مورد توجه کارشناسان حوزه های مختلف اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بوده است. از آنجایی که قاچاق کالا محصول عوامل مختلف اقتصادی، اجتماعی، محیطی، سیاسی و ... است، برای کاهش آن نیاز به برنامه ریزی همه جانبه بوده و تنها از طریق برخوردهای نظامی و امنیتی این پدیده قابل کنترل نیست. بنابراین هدف از پژوهش حاضر واکاوی و تحلیل عوامل موثر بر قاچاق کالا در مناطق مرزی می باشد. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از حیث روش گردآوری اطلاعات توصیفی- تحلیلی می باشد. جهت گردآوری اطلاعات از روش اسنادی و در بخش میدانی از روش پیمایش مبتنی بر تکمیل پرسشنامه و مصاحبه بهره گرفته شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل 5532 نفر از مرزنشینان می باشند که با استفاده از روشهای آماری تعداد 250 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده اند. پرسشنامه ها به نسبت تعداد جمعیت مناطق روستایی مرزنشین توزیع شده است. اعتبار پرسشنامه ها نیز از طریق آزمون آلفای کرونباخ، 0.79 درصد به دست آمد، همچنین با 20 نفر از افراد خبره برای تکمیل یافته ها، مصاحبه فردی عمیق صورت گرفته است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون t زوجی، آزمون کای اسکوئر ( برای فهمیدن نظر مثبت یا منفی افراد پاسخگو به سوالات )، و آزمون کروسکال والیس استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهند که عوامل اقتصادی بیشترین تاثیر را در افزایش قاچاق کالا داشته اند. با توجه به آزمون کروسکال والیس  در رتبه بندی بین عوامل موثر در قاچاق کالا ، همان گونه که میانگین های رتبه ای در این آزمون نشان می دهند به ترتیب عوامل اقتصادی ، اجتماعی، فرهنگی و اداری مدیریتی بیشترین تاثیر را در افزایش و رواج قاچاق کالا دارند.  

قاچاق کالا, مناطق مرزی, شهرستان مریوان