مجید قورچی بیگی - استادیار حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه خوارزمی
محمد جعفر صادق پور - دانشجوی دکتری فقه و حقوق جزا دانشگاه خوارزمی و پژوهشگر مرکز مطالعات فقهی پزشکی قانونی (نویسنده مسئول)
سهراب بهادری - دانشجوی دکتری فقه و حقوق جزا دانشگاه خوارزمی

فقیهان امامیه بر این باورند که از بین بردن هر دو لب، موجب ثبوت دیه کامل است، اما پیرامون مقدار دیه هر یک از لب ها به طور جداگانه و در حالت انفرادی، اختلاف نظر دارند. با احصای تمامی دیدگاه­ های مطرح شده در این زمینه می­توان دریافت همه این اختلاف­نظرها در قالب دو نظریه کلی قابل ارائه است. در نظریه نخست که می­توان با نام نظریه تنصیف از آن یاد کرد، لب بالا و پایین، در میزان دیه با هم برابرند و به هر یک نصف دیه کامل تعلق می­گیرد. این انگاره در ماده 607 قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392) مقبول قانون­گذار ایران نیز قرار گرفته است. در نظریه دوم که نظریه تغلیب خوانده شده، میزان دیه لب پایین، نسبت به لب بالا افزون­تر است. معتقدان به نظریه اخیر، در مقدار این فزونی، بر یک رای نیستند و هر یک بنا به دلایلی، میزان خاصی برای آن در نظر گرفته ­اند. در این پژوهش، با روش توصیفی و تحلیلی و با مراجعه به اسناد معتبر، نظریه تغلیب ترجیح داده شده است و از میان سه دیدگاهی که ذیل این نظریه در زمینه میزان فزونی دیه لب پایین ارائه گشته، دیدگاهی برگزیده شده که وفق روایت ظریف، دیه لب بالا را نصف دیه کامل و دیه لب پایین را دو سوم دیه کامل تعیین کرده است.

لب بالا, لب پایین, نظریه تنصیف, نظریه تغلیب, کارکرد بیشتر, روایت ظریف