سعید مظلومیان - دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه پیام نور
سید محمد هادی علوی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته تحقیقات آموزشی دانشگاه پیام نور مرکز شیراز

تحلیل محتوا از روش های اسنادی است که به بررسی نظام مند، عینی، کمی و تعمیم پذیر پیام های ارتباطی می پردازد. به اعتقاد بیشتر صاحب نظران تحلیل محتوا روش پژوهشی است که برای بیان مفاهیم یا واژه های معینی در یک متن و یا مجموعه ای از متون استفاده می شود. متن می تواند شامل کتاب، فصل یا فصل هایی از یک کتاب، نوشته ها، مصاحبه، گفتگو، عناوین و مقالات مطبوعات و اسناد تاریخی باشد. تحلیل محتوا هم در تحقیقات کمی و هم در تحقیقات کیفی قابل استفاده می باشد. این مقاله با هدف بررسی اصول و روش تحلیل محتوا ، انواع آن و همچنین کاربردهای متفاوت و ملاک های آن به این نتیجه رسید که در صورت استفاده از تحلیل محتوای کیفی که از طریق جمع آوری داده های دقیق ، رمزگذاری، و تفسیر انجام می شود، می تواند به توسعه نظریه ها و مدل های جدید منجر شود و همچنین اعتبار تئوری های موجود و ارائه توصیف محیط ها یا پدیده های خاصی را مورد حمایت قرار دهد.

تحلیل محتوا، کاربرد تحلیل محتوا، تحلیل محتوای کیفی