عبدالله نیک سیرت - استادیار گروه فلسفه، دانشکده الهیات، دانشگاه شهید چمران اهواز

در مطابقه میان دو فیلسوف یا فلسفه حتما باید بستر تاریخی واحد داشته باشیم. به عنوان مثال ، ارسطو و ابن سینا را می توانیم با هم مطابقه یا مقایسه کنیم، اما نمی توانیم ملاصدرا را با برگسون مطابقه یا مقایسه نماییم. اما می توانیم آن دو را با هم مقارنه نماییم ؛ هم چنانکه می توان مساله نفس را در نزد دکارت و ابن سینا با هم مقایسه کرد؛ زیرا در مقارنه میان دو فیلسوف نیازی به بستر تاریخی واحد نداریم. به بیان دیگر، مقارنه را ما ایجاد می کنیم و به اصطلاح اجتهادی است، در صورتی که مطابقه را کشف می کنیم و نوعی کاشفیت از واقع است. علاوه بر این ، مقارنه لزوما به معنای بیان جنبه مثبت نیست و در نتیجه ما با میدان وسیع تری مواجه هستیم . از این رو، مقارنه ممکن است منجر به این شود که اصلا دو چیز قابل مقایسه نیستند. علاوه بر این ، مطابقه بیشتر قبل از مدرنیته رایج بوده، حال آنکه مقارنه با مدرنیته رواج روزافزون یافته است. همچنین در مقارنه نسبت های فرهنگی عام مثل، سیاست، دین و .. نیز دخالت دارند . البته هر کدام از مقارنه و مطابقه می توانند برون سیستمی یا درون سیستمی باشند

فلسفه ، فلسفه تطبیقی (مقایسه ای)، فلسفه مقارنه ای