علی اصغر ولی زاده افروزی - کارشناس ارشد فلسفه هنر، مازندران، ایران

هنر موزاییک کاری به عنوان یکی از عناصر تزئینی در بنا، از قدمتی چند هزار ساله برخوردار بوده و در تمدن های مختلف از جمله بیزانس و ساسانی به طور گسترده ای مورداستفاده قرار گرفته است. هنرمندان صدر مسیحیت برای آیندگان، جایگزین دیگری به جای نقاشی برگزیدند که در برابر نفوذ آب کمتر آسیب پذیر بوده است اما این هنردر ایران باستان با استقبال چندانی مواجه نبوده و تنها در سطحی اندک در دوره ساسانی ودر حیاط کاخ بیشابور اجرا گردیده است. روش تحقیق در این مقاله به روش توصیفی، تطبیقی و تحلیلی است. مورد مطالعه تحقیق، سنجش ترکیب بندی برخی آثار موزائیک کاری مربوط به دوره ی بیزانس و ساسانی و همچنین برداشت و نگاه تطبیقی این تحقیق با رویکرد صورت و محتوا به این آثار می باشد. از اهداف این پژوهش، شناخت کیفی نقوش در موزاییک های دو دوره است و نیز گزینش ترکیب بندی ها و تاثیرپذیری موزاییک کاری دوره ساسانی از بیزانس می باشد. میزان کیفیت ترکیب بندی و چگونگی تاثیر کیفی موزاییک کاری دوره ساسانی از بیزانس، سوال اصلی این تحقیق است.نتایج حاصل از پژوهش نشان داده است که موزاییک کاری های ساسانی به شکل موضوعی و صوری مورد اقتباس قرار گرفته اند و میزان اثرپذیری ترکیب پیکره ها و حالاتانسانی هنر ساسانی در این بخش متاثر از موضوع و صورت (با محتوای ضعیف تر) است و از عمق لازم برخوردار نیستند. ترکیب بندی تصاویر مورد مطالعه در موزاییک کاری دوره بیزانس در صورت و معنا منطبق یکدیگرند اما این وضع در آثار ساسانی چندان قابل رویت نیست. با این وجود موزاییک کاری دوره ساسانی برخوردار از روح و لطافت ایرانی است.

موزاییک، بیزانس، ساسانی، ترکیب بندی، عناصر بصری.