فرید بیرانوند - دکتری تخصصی حقوق بینالملل، مدرس دانشگاه
لیلا حکاک - مدرس دانشگاه ،ایران ، تهران ،دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب،دانشکده حقوق،گروه حقوق خصوصی
علی سیفی - کارشناسی ارشد فقه و حقوق اسلامی ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

حقوق بین الملل محیط زیست به عنوان یکی از شاخه های حقوق بین الملل محسوب می شود که برای توسعه و تدوین آن، از الگوی توسعه و تدوین سایر شاخه های حقوق بین الملل (مانند حقوق بین الملل فضایی) که همان حرکت از حقوق توصیه ای و نرم به سمت حقوق موضوعه و سخت، استفاده شد. اما برخلاف سایر شاخه های حقوق بین الملل، نهاد حاکمیت با گذشت زمان به عنوان یک مانع اساسی و نفوذ ناپذیر بر سر راه توسعه و تدوین حقوق بین الملل محیط زیست عمل کرد. سازوکارهای مختلف حقوق بین الملل برای تعدیل مفهوم حاکمیت، به واسطه استفاده اقتصادی کلان دولت ها از محیط زیست، کاملا ناکارآمد عمل کردند و به ناچار تلاش هایی برای تعدیل حاکمیت از درون آغاز شد. برخی از این تلاش ها توانست با برنامه ریزی دقیق بعد داخلی حاکمیت ملی دولتها را تحت تاثیر قرار داده و با استفاده از همین نظام حقوق بین الملل محیط زیست ناکارآمد، مانع حاکمیت ملی را در عین رعایت اصول و مقررات حقوق بین الملل، برطرف کند

حقوق بین الملل محیط زیست، حاکمیت ملی، فلسفه محیط زیست، قواعد آمره