حسن قاسمی مبتکر - عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.
نصرت اله حیدرپور حیدرپور - گچساران- شیراز ایستگاه تحقیقات دیم گچساران
وفا توشیح - سنندج مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان

به منظور تعیین اثرات مدیریت های مختلف خاک ورزی بر برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و عملکرد گندم دیم در تناوب گندم- آیش ، این آزمایش در ایستگاه تحقیقات دیم قاملو (کردستان) در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با 5 تیمار در 4 تکرار از پاییز سال 1384، به مدت 3 سال اجرا گردید. تیمارهای خاک ورزی عبارت بودند از: شخم با گاوآهن قلمی در پاییز + استفاده از پنجه غازی در بهار (A1)؛ شخم با گاوآهن بدون صفحه برگردان در پاییز + استفاده از پنجه غازی در بهار (A2)؛ بدون عملیات خاک ورزی در پاییز + استفاده از علف کش در بهار(A3)؛ بدون عملیات خاک ورزی در پاییز + استفاده از پنجه غازی در بهار (A4)؛ شاهد (شخم با گاوآهن برگردان دار در بهار) (A5). در همه تیمارها پس از خاک ورزی، گندم رقم آذر 2 به صورت یکسان با خطی کار کاشته شد. نتایج سه ساله نشان داد که میزان و پراکنش باران و درجه برودت هوا در سال های مختلف اجرای آزمایش متفاوت بود، لذا عملکرد و اجزاء آن نیز به تبع از شرایط اقلیمی، متفاوت بوده و بیشترین عملکرد دانه (1963 کیلوگرم در هکتار)، در سال اول اجرای آزمایش بدست آمد. اثر تیمارهای خاک ورزی نیز بر عملکرد کمی و کیفی دانه و دیگر اجزاء عملکرد معنی دار شد، به طوری که بیشترین مقادیر اغلب فاکتورهای اندازه گیری، از تیمار A3 بدست آمد. این تیمار همچنین در افزایش مقدار عناصر موجود و درصد کربن آلی خاک برتری داشت.

خاک ورزی, عملکرد, گندم, خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک, تناوب