علی محمد موذنی - استاد دانشگاه تهران
فاطمه مهری - دانشجوی دکتری دانشگاه تهران

فتوت که در طول تاریخ همواره با تصوف ارتباطی نزدیک داشته، در حیات شهری جوامع اسلامی نیز تاثیرگذار بوده است. این تاثیرگذاری نه تنها از مقوله تاثیرگذاری فکری، بلکه از مقوله تحولات سیاسی و اجتماعی قابل توجه است. عده ای بر آنند که فتوت، نوعی تصوف عامیانه به شمار می رود؛ با این حال به نظر می رسد چنین فروکاستی قادر نیست نقش و تاثیر این مقوله را در رشد حیات اجتماعی این آیین به تمامی توضیح دهد. فتوت در طول تاریخ با ورود به عرصه بازار و اجتماع و نفوذ در طبقات پیشه ور و مرعی داشتن آداب و سننی که با تاروپود فکری این طبقات در هم آمیخته، توانسته است مفاهیم صوفیانه را با روح زندگی شهری که بر پایه پیشه وری بنا می شوند، چنان درآمیزد که به عنوان گونه ای تصوف مدنی مطرح شود. در این نوشتار، دلایلی برای اثبات این مقوله ارائه می شود.  

فتوت, جوانمردی, پیشه وری, تصوف, زندگی شهری