علی اصغر بابا صفری - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان

  بدون تردید، قرن چهارم یعنی دوره حکومت سامانیان را باید نقطه اوج تمدن ایرانی ، اسلامی دانست. در این برهه از تاریخ ایران، به دلیل فراهم شدن شرایط سیاسی ، اجتماعی ، فرهنگی و ... علوم و فنون مختلف پیشرفت چشمگیری پیدا می کند و به تبع آن، شعر و ادبیات فارسی نیز تحت تاثیر این فضا قرار می گیرد. یکی از موضوعات مهمی که در ادبیات این عصر مورد توجه واقع می شود، حماسه و حماسه سرایی است. برجسته ترین شاعر این دوره، رودکی است ، اگر چه سروده­های وی در دایره ادبیات غنایی و بعضا تعلیمی جای می­گیرد، اما اندکی تامل در شعر او نشان می­دهد که وی از داستان­ها و موضوعات حماسی، به خوبی آگاهی داشته و با استادی و مهارت تمام توانسته است این مساله را در شعر خود بازتاب دهد. جدا از این، شعر رودکی نشان دهنده فضا و حال و هوای حماسی است که بر جامعه آن روزگار سایه افکنده بود. رودکی اغلب در توصیفات غنایی از عنصر حماسه بهره برده و بدین وسیله به شعر خود صلابت و فخامت ویژه ای بخشیده است. در این مقاله، جلوه­های حماسه در شعر رودکی در زیر پنج عنوان کلی تقسیم بندی و تبیین شده است.  

رودکی, حماسه, اسطوره, جنگ, توصیف, لحن