میلاد دهقانی - کارشناسی ارشد، فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
عباسعلی سلطانی - دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
مرضیه فردوسی دولتشانلو - دانشجوی کارشناسی ارشد، فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

توسعه و تکامل چشمگیر و شگرف دانش و تکنولوژی در عصر حاضر و تداوم آن، موجب به وجود آمدن موضوع ها و پدیده های نوین در زندگی فردی و اجتماعی انسان شده است که بازتاب آن را می توان به خوبی در گسترش دامنه مسئولیت مدنی و در نتیجه ضرورت ایجاد ارزش های نوینی در این حوزه مشاهده کرد. توجه به این ارزش ها موجب تحولات و دگرگونی هایی در مبانی مسئولیت مدنی همچون مبنای تقصیر و ... شده است. توجه به ارزش هایی چون انصاف و عفو که از جمله فضایل اخلاقی و ضروری هستند موجب می شود، قاضی بتواند در مواردی که به تشخیص خود، شخص زیان دیده صلاحیت دریافت خسارت را دارا است، از باب انصاف حکم به جبران خسارت زیان دیده کند؛ هرچند عامل زیان مقصر نباشد. در همین مورد ترجیح اماره قضایی بر اماره قانونی می تواند کارساز باشد. البته در علم فقه و نظام حقوقی اسلام، بر توجه به عفو و انصاف بسیار تاکید شده است. اهمیت انصاف موجب شده است که برخی کشورها آن را جزء منابع حقوق و برای آن دادگاه خاص وضع کنند. در این تحقیق ضمن تبیین ارزش های عفو و انصاف در منابع اسلامی، موارد و مصادیق آن در احکام فقهی و نیز کیفیت کاربردی کردن آن در وضع قوانین و اجرای آن ها مورد بررسی قرار گرفته است.

عفو، انصاف، مبانی مسئولیت مدنی، منابع حقوق