سیده حنانه نمازی - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشکده علوم انسانی، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
عصمت سوادی - استادیار، گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
سکینه کرمی - استادیار، گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

قوانین مربوط به تنظیم روابط موجر و مستاجر به علت کثرت استفاده از املاک اجاره ای، از جمله مهمترین قوانین هر کشور محسوب می شوند. در این راستا، بحث سرقفلی و حق کسب و یشه و تجارت، از مباحث مهم اجازه محل های تجاری هستند به طوری که ضرورت شناخت مفاهیم مرتبط با این دو موضوع و بیان افتراق آن می تواند دست مایه مناسبی برای کارشناسان در تعیین حقوق مذکور باشد. لذا با توجه به اهمیت موضوع این پژوهش با هدف بررسی بررسی احکام حق سرقفلی و کسب و پیشه تجارت در حقوق ایران، در قالب یک مطالعه توصیفی تحلیلی انجام گرفته است. گرد آوری اطلاعات و داده ها نیز، به صورت کتابخانه ای و با استفاده از بررسی و مرور منابع موجود از جمله کتاب ها، مقالات، پایان نامه ها، پرونده های حقوقی، سایت های الکترونیکی وغیره مورد گردآوری قرار گرفته شد. در نهایت در این نوشتار، ضمن تعریف و بیان مفهوم سرقفلی، به بررسی ضوابط تشکیل دهنده سرقفلی و مبانی پیدایش سرقفلی و حق کسب و پیشه در حقوق ایران پرداخته می شود. در نتیجه نیز بیان می دارد که توقیف و تملیک سرقفلی و حق کسب و پیشه و تجارت در هر صورت چه قایل به تفکیک آن باشیم و یا معتقد به وحدت باشیم، هیچ منع قانونی ندارد. . ولیکن در مورد حق کسب و پیشه و تجارت اگرچه مانند حق سرقفلی حقی کاملا آزاد نمی باشد و ممکن است در پس حوادثی مانند تغییر شغل مستاجر و غیره زایل شود، اما چون این حق یک حق مالی می باشد و قابل داد و ستد و دارای ارزش اقتصادی است، صرف وجود احتمالات نمی توان حق موجود فعلی را نادیده گرفت بنابراین توقیف و تملیک حق کسب و پیشه و تجارت نیز هیچ منع قانونی ندارد.

حق سرقفلی، حق کسب و پیشه و تجارت، حقوق موضوعه، ایران