بررسی جامعه مدنی و سازمان های غیردولتی در ایران

جامعه مدنی فضای واسط میان شهروندان و دولت است. در طول قرن بیستم دولت ها تصمیمات متعدد مشترکی در قالب انواع اسناد بین المللی مانند کنوانسیون ها، توافق نامه ها، معاهدات، پروتکل ها، منشورها و... گرفتند و تدریجا امور سابقه ملی را وارد حوزه تعاملات بین الدولی خود کردند. با قدری تسامح می توان گفت نقطه آغازین این فرآیند حقوق بشر دوستانه بود و در ادامه به حقوق بشر نیز رسید. ولی به هر حال کماکان منابع اصلی قاعده حقوقی را بسته به نوع نظام حقوقی، قانون یا رویه قضایی تشکیل می داد و مرجع انحصاری ایجاد و تضمین قواعد حقوقی، دولت بود در واقع نهادهای مدنی به معنای جدید آن ریشه در تاریخ مغرب زمین و پیوند ناگسستنی با جامعه مدنی دارد.استقرار مشروطیت در ایران و تدوین قانون اساسی اگر چه تشکیل و فعالیت این نهادها را قانونی ساخت اما در تاریخ معاصر ایران، به استثنای مقاطع کوتاهی، هیچگاه امکان فعالیت برای این نهادهافراهم نشد. پیروزی انقلاب اسلامی در ایران فرصت مناسب برای تشکیل و فعالیت این نهادها فراهم ساخت. اما وقوع برخی حوادث و رویدادها همراه با حاکم شدن مشارکت توده ای در جامعه یکبار دیگر این فرصت را از میان برد.پس از بررسی ها و مطالعات صورت گرفته ضمن این پژوهش می توان نتیجه گرفت که تغییرات و تحولات ساختاری و جمعیتی به وقوع پیوسته در جامعه ایران در دهه دوم انقلاب همراه با دیدگاه های رییس جمهور وقت ایران در خصوص ثبات سیاسی و تثبیت نظام زمینه را برای شکل گیری نهادهای غیر دولتی در ایران به منظور سازماندهی مشارکت سیاسی در ایران بر اساس نوعی مهندسی اجتماعی فراهم ساخت و همچنین حیات سیاسی این نهادهای نوپا از جانب سه حوزه، حاکمیت، مردم و نظام بین الملل، در معرض چالش های جدی قرار گرفت.

Keywords:

جامعه مدنی , نهادهای غیر دولتی , نظام حقوقی , ایران