نقش تقصیر در مسئولیت مدنی

اهمیت مسوولیت مدنی از آن رو است که موضوع آن جبران ضرر و زیان است، مبحثی که مرکز اصلی دعاوی حقوقی است. از سوی دیگر، یکی از مباحثی که از دیرباز در زمینه مسوولیت مدنی و جبران خسارت مطرحبوده و منشا طرح اندیشه های مختلف در نظام های حقوقی شده است، موضوع تقصیر زیان دیده و اثر آن بر مسوولیت عامل زیان است. آنچه ما در این گفتار به دنبال آن هستیم بررسی دو رای از آراء دادگاه نظامی در حوزه مسوولیت مدنی و نقش زیان دیده در ورود خسارت و اثر آن بر مسوولیت زیان زننده است . با کنکاشی درباره مسوولیت مدنی و نقش زیان دیده در ورود حادثه متوجه می شویم که در هر یک از نظرهای ارائه شده، عده ای نقش زیان دیده را در ورود خسارت بدون تاثیر دانسته و جبران خسارت را تنها برعهده ی عامل زیان می دانند، دسته ای دیگر نقش زیان دیده را تحت شرایطی در ورود ضرر پذیرفته و پرداخت خسارت توسط زیان زننده را خلاف قاعده عدالت و انصاف می دانند.با اثبات این مساله که ضرر وارده در اثر عمل فاعل زیان به وجود آمده، می توان الزام وی را به جبران خسارت خواستار شود و تنها مساله ای که می تواند مانع از این ضمان گردد، اثبات فقدان رابطه انتسابی بین فعل زیان زننده و ضرر وارده است. که آن هم ادعایی است، که باید از طرف زیان زننده ثابت گردد. حسب ماده یک قانون مسئولیت مدنی، مسئولیت برمبنای تقصیر استوارشده است. اما قانون مدنی الزاما تقصیر خوانده را شرط تحقق مسئولیت ندانسته است. هرچند درحقوق موضوعه ایران تقصیر مبنای منحصر مسئولیت نیست اما نقشی که درمسئولیت مدنی دارد قابل انکار نیست. نقش تقصیر در مسئولیت های مبتنی بر تقصیر، شرط تحقق مسئولیت مدنی است و در مسئولیت های مطلق، باعث می شود تا زیان دیده راه دیگری جهت اقامه دعوی بیاید و در مسئولیت هایی که قانونگذار تقصیر خوانده را مفروض می داند، زیان دیده اصولا نیازی به اثبات تقصیر جهت مطالبه خسارت ندارد. نقش تقصیر در جبران خسارت، هنگامی است که خوانده مرتکب غفلت قابل اغماض می شود وحسب قانون این اختیار به دادرس داده می شود که در میزان خسارت برای خوانده تخفیف قایل شود.

Keywords:

خسارت , مسئولیت مدنی , تقصیر , رابطه سببیت