طاهره یوسفی - گروه باغبانی، پردیس ابوریحان دانشگاه تهران، پاکدشت، تهران
محمودرضا روزبان - گروه باغبانی، پردیس ابوریحان دانشگاه تهران، پاکدشت، تهران
ساسان علی نیائی فرد - گروه باغبانی، پردیس ابوریحان دانشگاه تهران، پاکدشت، تهران
سعادت ساریخانی - گروه باغبانی، پردیس ابوریحان دانشگاه تهران، پاکدشت، تهران

تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل محدودکننده رشد و باردهی درختان میوه محسوب میشود. این تنش، واکنش های فیزیولوژیک و بیوشیمیایی درختان را تحت تاثیر قرار داده و باعث کاهش عملکرد و کیفیت محصول میگردد. ضمن آنکه سبب کاهش نرخ فتوسنتز، کاهش محتوای کلروفیل، صدمه به ساختارهای فتوسنتزی و همچنین تحریک ساخته شدن گونه های واکنشگر اکسیژن (ROS) در سلولها میشود. سیلیکون به عنوان دومین عنصر فراوان موجود در پوسته کره زمین، نقش بسیار زیادی در فرآیندهای فیزیکوشیمیایی گیاه به ویژه تحت شرایط تنش دارد. مطالعات متعددی اثرات مثبت سیلیکون در تعدیل تنش خشکی در درختان میوه و خشکمیوه ها از جمله پسته را تایید میکند. مطالعات صورت گرفته روی دانهالهای پسته نشان میدهد که سیلیکون باعث افزایش میزان فعالیت آنزیمهایی پاداکسایندهای همچون کاتالاز (CAT)، آسکوربات پراکسیداز (APX)، سوپر اکسید دیسموتاز (SOD)، گایاکول پراکسیداز (GPX) و آلترناتیو اکسیداز (AOX) تحت شرایط تنش خشکی میشود و فعالیت این آنزیمها به نوبه خود باعث کاهش ROS و در نتیجه کاهش پراکسیداسیون لیپیدها و ناپایداری غشاءهای سلولی میشود. به علاوه، سیلیکون با بهبود کارایی مصرف آب (WUE)، نرخ جذب و تحلیل خالص گیاه را در شرایط تنش خشکی حفظ کرده و با افزایش استحکام دیواره سلولی، سبب تعدیل اثرات منفی تنش خشکی میگردد. در مجموع، با توجه به وجود تنشهای خشکی در بسیاری از مناطق پسته کاری کشور، به نظر میرسد کاربرد خارجی سیلیکون به صورت محلول پاشی در فصل رشد میتواند یک راهکار به زراعی مطلوب در حفظ رشد و عملکرد درختان پسته تحت شرایط تنش خشکی باشد.

تنش اکسیداتیو، گونه های فعال اکسیژن، تنش خشکی، آنزیمهای پاداکساینده، فتوسنتز