پدرام عصار - گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران. گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه جهرم، صندوق پستی: ۷۴۱۳۵-۱۱۱، جهرم، ایران
اختر شکافنده - گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
لیلا تقی پور - گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه جهرم، صندوق پستی: ۷۴۱۳۵-۱۱۱، جهرم، ایران

به منظور ارزیابی شاخصهای معرف شدت آسیب پذیری اکسایشی سیستم فتوسنتزی تحت تاثیر تنش خشکی، پژوهش حاضر بر روی چهار پایه دانهالی مرکبات در شرایط گلخانه ای انجام شد. پایه های مکزیکن لایم یا لیموی آب ( Citrus (aurantifolia Swingle، نارنج (Citrus aurantium L.)، ولکامریانا (Citrus volkameriana Ten & Pasq) و رانگپورلایم (Citrus limonia Osbeck) مورد مقایسه قرار گرفتند. رژیم آبیاری به صورت 14 روز قطع کامل آبیاری و سپس 3 روز آبیاری در حد ظرفیت مزرعه بود. شاخص حداکثر کارآیی کوانتومی فتوسیستم (Fv/Fm) 2، میزان کلروفیل و پراکسید هیدروژن (H2O2) برگی در نیمه و پایان دوره تنش و نیز پس از آبیاری مجدد مورد ارزیابی قرار گرفتند. تنش خشکی سبب آسیب اکسایشی و در نتیجه کاهش کارآیی فتوسنتزی در دانهالهای ولکامریانا نشد. افزونبراین، میزان کلروفیل برگهای دانهالهای ولکامریانا در طول دوره تنش افزایش یافت که با تفاوتی معنی دار در پایان این دوره همراه بود. پس از انجام آبیاری مجدد، دانهال های رانگپورلایم و لیموی آب در تضاد با نارنج قادر به بهبودیابی از آسیب معنی دار اکسایشی و کاهش معنی دار در شاخص Fv/Fm و محتوای کلروفیل خود بودند. کاهش میزان پراکسید هیدروژن در پاسخ به تنش در برگ های ولکامریانا می تواند معرف کارآیی قابل توجه سیستم ضد اکسایشی در این پایه باشد. همچنین در مورد پایه های رانگپورلایم و لیموی آب شواهدی به دست آمد که می تواند موید نقش مولکول H2O2 به عنوان پیامرسان در فعالسازی سیستم آنتی اکسیدانی آنزیمی مسئول وقوع بهبودیابی از آسیب تنش باشد.

رانگپورلایم، کارآیی فتوسنتزی، لیموی آب، نارنج، ولکامریانا.