علیرضا شایگان فر - گروه علوم باغبانی و فضایی سبز، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ملایر، ملایر
مجید عزیزی - گروه علوم باغبانی و فضایی سبز، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد
موسی رسولی - گروه علوم باغبانی و فضایی سبز، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ملایر، ملایر

پرتو فرابنفش به عنوان یک فشار انتخابی روی موجودات فتوسنتز کننده مطرح است. در طول تاریخ تکامل زمین، گیاهان با سطوح مختلف فرابنفش، به ویژه B، مواجه بوده و سازگاری پیدا کردهاند. شناخت ما از اثرات بیولوژیک پرتو فرابنفش روی گیاهای هنوز در مراحل نخست خود است. در این مطالعه، صفات فیزیولوژیک آویشن قره باغی شامل گلوتاتیون ردوکتاز، گلوتاتیون پروکسیداز، آسکوربات پروکسیداز، سوپراکساید دیسموتاز، کاتالاز، مالون دآلدئید، پرولین، فنل کل و کلرفیل آ، ب و کل مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به اینکه تنش رایج در رویشگاه های آویشن میتواند تنش فرابنفش B باشد، در این مطالعه علاوه بر ارزیابی پاسخهای فیزیولوژیک آویشن دنایی تحت سه سطح مختلف فرابنفش (فرابنفش محیط، تنش فرابنفش B و کاهش فرابنفش)، هدف ایجاد شرایطی بود که با کاهش اثرات سوء تغییر سطوح فرابنفش توسط برخی تیمارهای محافظ (ملاتونین، گلوتاتیون و مخلوطی برابر از نانوکود آهن و روی)، بتوان تولید متابولیت ثانویه القا شده توسط پرتو فرابنفش را از طریق کاهش هزینه صرف شده به رفع اثرات نامطلوب، افزایش داد. آزمایش مزرعه ای به صورت طرح کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار و در شرایط طبیعی اجرا شد. نتایج نشان داد در سطوح فرابنفش B و فرابنفش کاهش یافته ، بهترین تاثیر بر فعالیت آنزیم ها به ترتیب مربوط به تیمار نانوکود، گلوتاتیون، ملاتونین و شاهد بود. اما در سطح محیطی فرابنفش، ملاتونین بهتر از گلوتاتیون عمل کرد.

پرتو فرابنفش B، گلوتاتیون، ملاتونین، نانوکود