جابر پناهنده - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز
ابوالفضل مهرپرور - دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم باغبانی، دانشگاه تبریز
علیرضا مطلبی آذر - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز

مطالعهای به منظور بررسی هتروزیس، قابلیت ترکیب عمومی و خصوصی برای صفات مرتبط با عملکرد و کیفیت میوه در چند رقم ایرلوم گوجه فرنگی به منظور دستیابی به اطلاعات در زمینه تولید هیبریدهای F1 انجام گرفت. برای این منظور 5 لاین از گوجه فرنگی ایرلوم به همراه یک نمونه (اکسیشن) از گونه Solanum pimpinellifolium و 13هیبرید نسل اول حاصل از تلاقی بین آنها انتخاب و کشت شدند. عملکرد تک بوته، میانگین وزن میوه، مواد جامد محلول (TSS)، اسیدیته قابل تیتراسیون و سطح برگ ارزیابی شدند . بین ژنوتیپهای مورد بررسی از نظر تمامی صفات مورد مطالعه اختلاف معنی داری وجود داشت که نشانگر وجود تنوع ژنتیکی بالا در میان والدین و نتاج (هیبریدها) میباشد. گونه((Pmp S.pimpinellifolium بیشترین قابلیت ترکیب عمومی در صفات عملکرد، مواد جامد محلول، سطح برگ، اسیدیته قابل تیتراسیون، دیده شد و رقمهای Money Maker و Black Krim برای صفت میانگین وزن میوه بیشترین قابلیت ترکیب عمومی را دارا بودند. در بررسی قابلیت ترکیب خصوصی، تلاقی Gold Nugget × Pmp از نظر عملکرد کل، تلاقی Black Krim × Pmp از نظر درصد مواد جامد محلول و تلاقی Gold N × San Marzano از نظر میزان اسیدیته قابل تیتراسیون، بالاترین قابلیت ترکیب خصوصی را در میان هیبریدها دارا بودند. در بیشتر صفات هتروزیس مثبت مشاهده شد. تلاقی Cherokee Purple × Pmp بیشترین درصد هتروزیس بر اساس میانگین والدین و تلاقی Black Krim × San Marzanoبیشترین درصد هتروزیس بر اساس والد برتر را در مقدار عملکرد کل دارا بودند.

قابلیت ترکیب عمومی، هتروزیس والدبرتر، هتروزیس میانگین والدین