احد هدایتی - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه
بهمن حسینی - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه
رامین ملکی - گروه شیمی تجزیه، جهاد دانشگاهی آذربایجان غربی، ارومیه
خاویر پالازون - گروه فیزیولوژی گیاهی، دانشکده داروسازی، دانشگاه بارسلون، اسپانیا

گیاهان متعلق به جنس بذرالبنج (Hyoscyamus) برخی از ترکیبات مهم از جمله هیوسیامین و آسکوپولامین را به عنوان متابولیتهای ثانویه تولید میکنند که طیف وسیعی از فعالیتهای دارویی و سمی را نشان میدهند. بذرالبنج کوتاه (H. pusillus) یکی از گیاهان دارویی است که از منابع اصلی تروپان آلکالوئیدهایی مثل هیوسیامین و آسکوپولامین شناخته میشود. کشت ریشه های موئین و استفاده از محرکها جهت افزایش تولید متابولیتهای ثانویه پیشنهاد شده است. نانوذرات گروه جدیدی از محرکها هستند که به عنوان تحریک کننده تولید متابولیتهای ثانویه استفاده میشوند. در این مطالعه تاثیر غلظتهای مختلف نانوذرات دی اکسید سیلسیوم 0)، 25، 50، 100 و 200 میلیگرم بر لیتر) در مدت زمان تیمار 24) و 48 ساعت) بر رشد و میزان تولید هیوسیامین و آسکوپولامین در کشت ریشه های موئین بدرالبنج کوتاه مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان داد که بیشترین میزان وزن تر 10/48) گرم) در ریشه های تیمار شده با غلظت 25 میلیگرم بر لیتر نانوذرات دیاکسید سیلسیوم به مدت 48 ساعت و کمترین میزان وزن تر 7/73 ) گرم) در ریشه های موئین کنترل بدست آمد. بیشترین میزان تولید هیوسیامین 7/43) میکروگرم بر گرم وزن خشک) و آسکوپولامین 15/56) میکروگرم بر گرم وزن خشک) که به ترتیب دو و سه برابر نمونه کنترل بود، به ترتیب در تیمارهای 100 و 25 میلیگرم برلیتر نانوذرات سیلسیوم دیاکسید به مدت 48 ساعت بدست آمد. بر اساس نتایج میتوان گفت که نانوذرات سیلسیوم دیاکسید محرک موثری جهت افزایش تولید تروپان آلکالوئیدها در ریشه های موئین میباشد.

آگروباکتریوم رایزوژنز، تروپان آلکالوئید، محرک، وزن تر