صفیه بی نوا - گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس
علیرضا یاوری - گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس
مجید شکرپور - گروه علوم و مهندسی باغبانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج

مروتلخ (Salvia mirzayanii Rech. F. & Esfand.) یکی از گونه های دارویی تیره نعناعیان (Lamiaceae ) میباشد که تنهادر ایران به صورت خودرو رویش دارد. در پژوهش حاضر، به منظور بررسی کمیت و کیفیت ترکیبهای شیمیایی اسانس، اندامهای مختلف (برگ، گل، ساقه و گیاه کامل) مروتلخ از نظر مقدار اسانس و تنوع ترکیبات شیمیایی موجود در آنها مطالعه شد. اسانس نمونه ها به روش تقطیر با آب استخراج و ترکیبات شیمیایی آنها با دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی (GC-MS) شناسایی گردید. عملکرد اسانس اندامهای مختلف برگ، گل، ساقه و گیاه کامل به ترتیب 1/3، 3/2، 1/3 و 1/2 درصد (حجمی به وزنی) به دست آمد. در مجموع 28، 29، 28 و 40 ترکیب در اسانس برگ، گل، ساقه و گیاه کامل شناسایی شد که به ترتیب 100، 99/96، 99/92 و 99/9 درصد کل ترکیبات اسانس را تشکیل دادند. ترکیبهای غالب اسانس در بخشهای مختلف آلفا ترپنیل استات و لینالول بود.تنوع شیمیایی بارز اسانس اندامهای این گیاه میتواند برای صنایع دارویی و غذایی و همچنین به نژادگران گیاهان دارویی در انتخاب هر اندام برای مصرف و اهداف اصلاحی، مورد توجه قرار گیرد.

مروتلخ، اسانس، کموتایپ، شرایط محیطی.