محی الدین احسان دوست

همواره وقتی که صحبت از تمدن جدید پس از دوره رنسانس، دوران مدرنیته و ... صحبت به میان می آید، جایگاه علم و پیشرفت روزافزون علوم مختلف در این دوره به صورت برجسته ای نمایان است. اما پیشرفت نمایان علم در این دوره و به ویژه طی قرن بیستم همراه با مبانی و پیش فرض های معرفتی بوده که به صورت غیر مستقیم در عرصه علم و علم گرایی مطرح شده است. در قرون اخیر به ویژه در نیمه اول قرن بیستم علوم مختلف با توجه به گفتمان حاکم بر فضای فلسفی و علمی که مشتمل بر اومانیسم، سکولاریسم، علم گرایی شدید و... بوده، موضوعاتی همچون تضاد یا تعارض علم و دین و یا به عبارت دیگر علم سکولار در برابر علم دینی بیش از پیش جدی شده است که توجه لازم به تاثیر این مبانی در شکل گیری مفاهیمی همچون علم سکولار را می طلبد.سکولاریسم از جمله مفاهیمی است که در دوره پس از رنسانس خود را در عرصه های مختلف تمدن بشری نشان داده است. درباره سکولاریسم تعاریف متعددی ارائه شده اما در در مجموع می توان گفت گرایشی است که طرفدار و مروج حذف و یا به حاشیه راندن نقش دین از ساحت های مختلف حیات انسانی از قبیل سیاست، حکومت، علم، اخلاق و... است. به همین نسبت علم سکولار نیز به علمی اطلاق می شود که دارای پیش فرض های سکولار بوده و در برابر علم دینی مطرح می شود که ارتباط درونی با پیش فرض های متافیزیکی و دینی داشته باشد. (رمضانی، 1387، 137-136)